In de rubriek "Ajax' kweekvijver" zoomt Ajax Showtime ook dit seizoen weer elke week in op het paradepaardje van Ajax: de jeugdopleiding.

Kostas Lamprou was vorige week na Ajax – Heerenveen gespreksonderwerp nummer één. Zijn vier tegentreffers tegen de Friezen hebben de directie van Ajax kennelijk aan het denken gezet, alleen is dat een maandje of zes, achttien of zelfs enkele jaren te laat. Als Ajax ook op deze positie toch iets meer over zijn schouder zou kijken naar de eigen jeugdopleiding…

De Toekomst is, hoe je het ook wendt of keert, niets anders dan een keepers-kerkhof. Alleen al in de laatste jaren gingen er tientallen doelmannen naar de uitgang, net nadat of zelfs nog vóórdat ze hadden geroken aan het eerste elftal. Ze trokken naar de Eerste Divisie, de Eredivisie of het buitenland, terwijl de deur bij Ajax vaak gesloten bleef. De Amsterdammers prefereren al jaren oudere jongens met ervaring als tweede en/of derde keeper, boven een eigen talent. En dat druist vaak tegen de eigen visie in.

In Amsterdam worden waar mogelijk zestien- of zeventienjarige veldspelers voor de leeuwen gegooid. Ze worden klaargestoomd voor het grote werk, liever gisteren dan vandaag. Veel van die talenten krijgen de kans, haken weliswaar geregeld af, maar komen via een omweg nog in de Eredivisie terecht. Keepers krijgen die eerste kansen niet. Ajax haalt zijn keepers van buitenaf en neemt er hoogstens één of twee uit eigen opleiding bij voor een training, trainingskamp of reserveplek bij een bekerpotje. Goed genoeg is oud genoeg geldt zelden voor een keeper, maar waarom? André Onana lijkt toch het perfecte voorbeeld van hoe het ook kan.

Waarom moet een keeper wél per definitie ervaren zijn? Waarom moet een keeper ogenschijnlijk wél perfect zijn voordat hij überhaupt in beeld komt? Er liepen de afgelopen jaren ongelofelijk veel jongens rond met potentie. Ik zeg niet dat ze eerste doelman-waardig waren, maar waar het mij om gaat: Waren ze minder dan de doelmannen die Ajax nu van buitenaf haalde? Ajax koos nu vaak voor routine en belangrijk zijn in de kleedkamer, terwijl ik denk: Waarom een oude keeper die aan zijn plafond zit, prefereren boven een jong talent die misschien wel grote stappen had kunnen maken?

Ik wil er maar mee aangeven dat het geen pretje is om bij Ajax in de jeugdopleiding een keeper te zijn. Je hebt in veel wedstrijden geen reet te doen, Ajax krijgt het in ieder jeugdelftal knap voor elkaar om twee prima keepers naast elkaar op te leiden waardoor je vaak maar de helft van de wedstrijden speelt en als je eenmaal de O19 of beloften van Ajax hebt bereikt, is dat vaak waar het eindigt. Sommigen kregen zelfs in die fase, ondanks hun leeftijd en een basisplaats in hun elftal, niet eens een contract.

Ik heb daarom wel een beetje te doen met Charlie Setford en Tom de Graaf uit de O15, met Dani van den Heuvel en Marijn Dijkstra uit de O16, met Harm Dieker en Calvin Raatsie uit de O17 en met Daan Reiziger en Issam El Maach uit de O19. Het zijn acht keepers met potentie; over de breedte was de kwaliteit in de midden- en bovenbouw lang niet zó goed. Toch is hun slagingskans met het huidige beleid klein. Natuurlijk is er maar één basisplek te vergeven, maar ook op de posities van tweede en derde keeper blijft het vaak stil vanaf De Toekomst. Dat stuit tegen de borst.

Het is een slecht signaal naar je keepers die je dagelijks opleidt. Ook zij zagen de afgelopen jaren de blunders van Diederik Boer, Lamprou en in een verder verleden Jeroen Verhoeven. Ze hoorden aan hoe belangrijk die aankopen waren, maar zagen er op het veld niets van terug. Benjamin van Leer werd afgelopen zomer ook niet uit luxe verhuurd aan NAC Breda. Ervaren goalies halen met een goed niveau is natuurlijk prima. Denk aan Tim Krul en in een verder verleden bijvoorbeeld Dennis Gentenaar. Maar in de praktijk blijkt dat zulke opties vaak niet haalbaar zijn. Kopen om dan maar een andere routinier te halen, is zelden succesvol gebleken.

De laatste keeper uit eigen jeugd die echt een kans kreeg om een heel seizoen als tweede of derde keeper bij de selectie te trainen, was Norbert Alblas. Daarna moeten we terug naar het seizoen 2013/2014, toen Mickey van der Hart en Kenneth Vermeer op de lijst stonden. Ajax klopt zichzelf graag op de borst dat het de beste jeugdopleiding heeft van Europa, maar lijkt wat betreft keepers al langere tijd met poep in de broek te regeren. Het is niet goed dat er wordt verkondigd dat El Maach en Dominik Kotarski er nog niet klaar voor zijn. Als types zoals Verhoeven, Boer en Lamprou er klaar voor zijn, dan zij ook.

Het afbreukrisico is in mijn ogen niet zoveel groter dan bij een veldspeler. Een slechte (eerste) wedstrijd kan natuurlijk de doodsteek betekenen, maar dat was ook het geval voor veldspelers als Deyovaisio Zeefuik en Kaj Sierhuis. Dat geldt simpelweg voor iedere speler in een Ajax-shirt. De kans dat je voor het getoonde vertrouwen iets terugkrijgt is juist veel groter. Waarom moet juist de routinier die aan zijn plafond zit keepen in het bekertoernooi? Waarom geen jong talent in wie je het ziet zitten voor de toekomst?

Het is gezien de situatie niet vreemd dat Lamprou keepte tegen Heerenveen, door de blessures bij Onana en Kotarski en het debuut van El Maach bij Jong Ajax. Het is wél vreemd dat een type keeper als Lamprou überhaupt ooit is aangetrokken; het bewijs van het vrij structurele gebrek aan investeren in eigen jeugd onder de lat. Keepen bestaat voor een enorm groot gedeelte uit het krijgen van vertrouwen, dus het helpt niet dat jeugdspelers alleen sporadisch met bibberbenen mogen meedoen bij een training of ergens een keertje op de bank mogen zitten, met weinig uitzicht op meer. Juist die talenten met groeimarge en een toekomst zijn op deze manier vaak op weg naar de uitgang van De Toekomst, terwijl routiniers als Verhoeven, Boer en Lamprou hen lachend tegemoet lopen.

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: B.vanderploeg@ajaxshowtime.com)

Lees meer Ajax' Kweekvijver:

Seizoen 5:
Deel 1: Ten Hags visie op De Toekomst
Deel 2: Kühn geeft Ajax O19 vleugels
Deel 3: De wondere wereld van Dest
Deel 4: 'Ratje' Taylor 'gaat heel ver komen'
Deel 5: Steeds meer broertjes De Boer
Deel 6: Llansana ontbrekende sleutel
Deel 7: Laat O19 beetje meer O19 zijn
Deel 8: Marcelo van O17 leeft zijn droom
Deel 9: Gretig op weg naar Ten Hag
Deel 10: Ünüvar levert als het écht moet
Deel 11: Heitinga scoort onvoldoende in YL
Deel 12: Beste elf jeugdspelers van 2018
Deel 13: Elf anderen die ik tip voor 2019

Seizoen 1:
Alle 37 artikelen

Seizoen 2:
Alle 34 artikelen

Seizoen 3:
Alle 32 artikelen

Seizoen 4:
Alle 22 artikelen