In de rubriek "Ajax' kweekvijver" zoomt Ajax Showtime ook dit seizoen weer elke week in op het paradepaardje van Ajax: de jeugdopleiding.

Wie zaterdag naar Ajax O17 tegen FC Groningen O17 keek zag geen probleem, maar wie enkele dagen eerder naar de bekerwedstrijd tegen NEC O17 had gekeken, wist wel beter. Het is geen verrassing meer dat de ploeg van coach Dave Vos beter speelt als onder meer spelmaker en toptalent Naci Ünüvar van de partij is. Maar wie staat er op als de middenvelder meedoet met zijn eigen Ajax O19?

Mindere resultaten door doorschuiven

Ajax O15, O16 en O17 kunnen er na de winterstop over meepraten; het doorschuiven van jonge talenten heeft zijn weerslag op het spel en de resultaten van de ploegen die achterblijven. Dat is prima, want Ajax mikt op de individuele ontwikkeling van spelers. Maar de opleiding zal ongetwijfeld gehoopt hebben dat de elftallen die overbleven, beter zouden presteren. Ajax O15 staat onderin de middenmoot (zesde van acht ploegen) en Ajax O16 staat met nul overwinningen zelfs onderaan in de competitie.

In het geval van O15 is het wisselvallige karakter nog wel logisch. Coach Cedric van der Gun maakt bijna wekelijks gebruik van enkele talenten uit O14 en die spelen de ene week beter dan de andere. Vooral fysiek valt op dat Ajax O15 vaak flink onder doet voor de tegenstander. Bij O16 lijkt het probleem dieper te liggen. Uit die groep werden weinig tot geen spelers dit seizoen doorgeschoven en toch blijft het spel ver achter. Coach Robin Veldman kan weliswaar wijzen naar veel blessures en schorsingen voor sterkhouders, maar het houdt al met al niet over.

Ajax O17 met en zonder sterkhouders

Ajax O17 ging voor de winterstop als een raket, maar het fijne combinatievoetbal heeft plaats gemaakt voor een wisselvallige en soms statische ploeg. Ajax haalde na de winter Anass Salah-Eddine en Ünüvar naar O19 en daar kwam recent ook Neraysho Kasanwirjo bij. Ook Dillon Hoogewerf krijgt al regelmatig de kans bij de ploeg van John Heitinga. De vier genoemde spelers ontwikkelen zich snel, maar het effect van hun vertrek op O17 is enorm.

In de laatste drie competitieduels met Feyenoord, AZ en Groningen deden één of meerdere van die sterkhouders mee met O17. Ünüvar, Salah-Eddine, maar ook tweemaal Sontje Hansen. Er werd drie keer gewonnen, er werd elf keer gescoord en het leverde Ajax zaterdag de koppositie op. In januari en februari was het echter een stuk minder. Ajax creëerde weinig en kwam zonder Ünüvar en consorten niet verder dan acht punten in vijf duels. Tegen Feyenoord werd het 0-0, tegen Utrecht werd het 1-1 en uit bij NEC werd zelfs verloren met 1-0. De twee thuis-overwinningen tegen PSV en NEC kwamen moeizaam tot stand.

Het grote verschil? Creativiteit en branie. Afgelopen zaterdag tegen koploper Groningen werden alleen voor rust al drie á vier grote kansen gecreëerd, vaak met Ünüvar aan de basis. Zijn replica van de wonder-pass met buitenkant rechts tegen Feyenoord was ook nu weer wonderschoon. Maar bovenal: vier kansen is een aantal dat bijvoorbeeld uit bij NEC niet werd gehaald. Het was statisch in Nijmegen met drie passers en/of lopers op het middenveld. In de spits was Jaymillio Pinas lang geblesseerd, dus ook dat hielp niet mee. Juist die Pinas was tegen Groningen goed voor een goal en een assist. Het was breien, balletje breed, zoeken en in de slotfase met lichte paniek naar voren schieten. Fysiek sterke ploegen zoals NEC maakten er lachend gebruik van door compact af te wachten en snel om te schakelen.

Het kaf van het koren scheiden

Na de interlandperiode breekt er voor alle jeugdploegen een drukke periode aan en met de Future Cup in april in het achterhoofd wordt het interessant om te zien wie er bij Ajax O17 ook goed kunnen voetballen zonder sterkhouders om zich heen. Wie gaat voetballend de lijnen uitzetten? Wie pakt achterin het initiatief en welke aanvallers kruipen uit hun schulp? Juist deze lichting werd ook door mij jarenlang geroemd om de vele toptalenten, maar het wordt nu tijd om het kaf van het koren te scheiden.

Nu Kasanwirjo en Salah-Eddine richting O19 gaan, ligt er voor Devyne Rensch centraal achterin een belangrijke rol. Maar de sleutel ligt vooral op het middenveld. In Ajax O14 waren Ian Beelen en Donny Warmerdam het cement tussen de creativiteit van Kenneth Taylor en Ünüvar. Nu zij door zijn, moeten Beelen en Warmerdam laten zien dat ze een stap kunnen maken. Tot dusverre stoeien ze met zichzelf, zoals ook Max de Waal op zoek is naar de flow. Youri Regeer werd doorgeschoven vanuit O16, maar komt in een elftal waarin hij soms zelf de kar al moet trekken.

Ook op de vleugels blijft het vooralsnog wat achter. Joshua Pynadath en Hossein Zamani zijn op papier geweldige dribbelaars, maar worden veel minder gevoed dan de afgelopen jaren. Ook de wisselwerking met de backs blijft stroperig. Het is aan de technische staf van de ploeg om sommige spelers met zoveel potentie uit hun comfortzone te halen. Kan Beelen weer de Toni Kroos van het elftal zijn met rust aan de bal en altijd de oplossing vooruit? Kan Warmerdam weer groeien naar zijn rol als sleutel tussen verdediging en middenveld? Kunnen de buitenspelers hun mannetje weer voorbij zoals in hun beste dagen? En kan de ploeg verdedigend weer stabiel worden, zoals voor de winterstop?

Wie pakt de erfenis van Ünüvar?

De erfenis van Ünüvar is groot, want met hem, Salah-Eddine en Hoogewerf is ontzettend veel creativiteit uit het elftal gehaald. Maar in plaats van aan te modderen, is dit voor veel spelers ook de kans om de macht te grijpen. Wie de komende weken de broodnodige branie en lef tonen en uit hun comfortzone stappen, die maken niet alleen van O17 een betere ploeg, maar bewijzen ook zichzelf een grote dienst nu de meest cruciale periode uit de jeugdopleiding aanbreekt.

Het kan namelijk snel gaan bij Ajax, omhoog én omlaag. Volgend seizoen zal de selectie van O19 in de breedte enorm talentvol zijn, dus zie het als een sollicitatie als je nu niet meer blijft treuren, maar een stapje extra zet. Alleen op die manier kunnen we straks vaststellen dat een groot gedeelte uit de ooit zo geroemde Ajax O14 uit 2016 het heeft gehaald; een ploeg die echt niet alleen dankzij Ünüvar ongeslagen kampioen werd.

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: B.vanderploeg@ajaxshowtime.com)

Lees meer Ajax' Kweekvijver:

Seizoen 5:
Deel 1: Ten Hags visie op De Toekomst
Deel 2: Kühn geeft Ajax O19 vleugels
Deel 3: De wondere wereld van Dest
Deel 4: 'Ratje' Taylor 'gaat heel ver komen'
Deel 5: Steeds meer broertjes De Boer
Deel 6: Llansana ontbrekende sleutel
Deel 7: Laat O19 beetje meer O19 zijn
Deel 8: Marcelo van O17 leeft zijn droom
Deel 9: Gretig op weg naar Ten Hag
Deel 10: Ünüvar levert als het écht moet
Deel 11: Heitinga scoort onvoldoende in YL
Deel 12: Beste elf jeugdspelers van 2018
Deel 13: Elf anderen die ik tip voor 2019
Deel 14: Opleiding stokt onder de lat
Deel 15: Drie lichtingen te vroeg weg
Deel 16: Hoe Hansen Ajax een dilemma bezorgde
Deel 17: Jong-talent vooral blok aan het been

Seizoen 1:
Alle 37 artikelen

Seizoen 2:
Alle 34 artikelen

Seizoen 3:
Alle 32 artikelen

Seizoen 4:
Alle 22 artikelen