Het seizoen 2021-2022 zit erop en traditiegetrouw is het Ajax Jaarboek dan weer te koop. Menno Pot, Thijs Zwagerman, David Endt, Rodney Rijsdijk en Evert Vermeer schreven de dertigste editie. Het is de tweede keer dat het boek gemaakt wordt zonder de inbreng van Ajax, want na het seizoen 2019-2020 stopte de club zelf met het maken van het boek. Ajax Showtime sprak met Pot over de nieuwste editie van het jaarboek.

Het Ajax Jaarboek is al jarenlang een traditie en Pot blijft het boek belangrijk vinden. Volgens hem is het ook belangrijk dat Ajax in de gaten blijft houden dat er supporters zijn, die niet bediend worden door internetfilmpjes en dingen op social media. ‘Er zijn ook mensen die graag een boek lezen en zij moeten ook iets hebben wat het seizoen tastbaar maakt… Ik vind het heel belangrijk voor een club om sowieso een jaarkroniek te hebben. Dan is het belangrijk dat zo’n jaarboek geschreven wordt door schrijvers die betrokken zijn bij de club, maar toch ook een onafhankelijke kijk hebben.’

Wat Pot ook mooi en belangrijk vindt is dat de wedstrijdverslagen in het jaarboek op het moment zelf worden geschreven en niet na een paar maanden. ‘Dan krijg je een heel ander perspectief. Soms kijk je in zo’n jaarboek terug naar een bepaalde wedstrijd en dan zie je bijvoorbeeld hoe de sfeer die week was en wat de verwachtingen waren. Dat er onder de supporters een sfeertje heerste van: oeh, als dit maar goedkomt. Als je een halfjaar wacht met het schrijven van een wedstrijdverslag, dan ben je dat soort dingen kwijt. Dan kun je de feiten nog wel reconstrueren, maar het gevoel van die week niet meer. Het is heel belangrijk dat je voor dat soort geschiedschrijving een boek hebt om op terug te vallen. Dat je denkt: Oh ja, zo voelde het toen, zo was het.’

‘Evert is samen met David ook een beetje de rode draad van het jaarboek’

Voor het Ajax Jaarboek 2021/2022 waren Pot, Zwagerman en Endt verantwoordelijk voor de wedstrijdverslagen. Rijsdijk schreef de columns voor het jaarboek, bijvoorbeeld over de ‘three little birds’ die van de UEFA van het Bob Marley-tenue af moesten. ‘Hij heeft er ook eentje over “supportunisme”, zoals hij dat noemt. Dat supporters aan het begin van het seizoen deden alsof Pasveer één of andere prutser was en dat dat na een aantal weken toch heel anders beoordeeld werd. Hoe dat kan omslaan en dat dat vaker is gebeurd in de Ajax-historie.’

Vermeer heeft tijdens het hele seizoen alle statistieken bijgehouden en is dus ‘de man van de statistieken’ in het boek. ‘Daar is hij heel precies in. Evert is samen met David ook een beetje de rode draad van het jaarboek, want zij zijn er vanaf het begin bij betrokken. Zij hebben in 1992 deze traditie in gang gezet, David als auteur en Evert als statistiekenman. Het is mooi dat ze weer aan boord zijn, want ze waren even weg toen Ajax het jaarboek in eigen beheer had.’

‘Zo’n affaire opschrijven voor een jaarboek is echt iets anders dan het er ’s avonds aan tafel in een talkshow over hebben’

Tijdens het seizoen 2021-2022 speelde er buiten het veld een grote affaire rondom Marc Overmars. De oud-directeur van Ajax stapte zelf op, omdat hij grensoverschrijdende berichten stuurde naar vrouwelijke ondergeschikten. Uiteraard komt deze affaire ook terug in het jaarboek. ‘De val van Overmars is natuurlijk zo’n ontzettend groot onderwerp in heel veel opzichten. Daar valt één van de architecten weg van het Ajax zoals dat er nu staat, een heel erg bepalend en blikvangend technisch directeur. Bovendien is het natuurlijk een schandaal van een aard en omvang dat heel ingrijpend is voor Ajax. Niet alleen in dit seizoen, maar ook in de clubhistorie zou dit een ding zijn dat in de kronieken hoort. Dit zijn hele grote zaken en die moet je een plek geven.’

Pot schreef zelf een behoorlijk uitgebreid artikel over de affaire rondom Overmars. De Ajax-columnist vond dat het moeilijkste stuk uit het boek om te schrijven. ‘Bij zo’n stuk ben je er echt even van bewust dat het de juiste toon moet hebben en de juiste afstand. Daar moet je een balans tussen zien te vinden. Op zo’n moment ben ik me er ook wel van bewust dat het in een jaarboek staat, waar nog tot in lengte van dagen in teruggebladerd zal worden… Zo’n affaire opschrijven voor een jaarboek is echt iets anders dan het er ’s avonds aan tafel in een talkshow over hebben. Dat is de waan van de dag en in een jaarboek moet het voor de eeuwigheid staan.’

Ook het afscheid van Erik ten Hag komt uitgebreid terug in het nieuwste jaarboek. ‘Bij de spelersprofielen zit de pagina voor de technische staf. Daar heeft David een stuk over het tijdperk van Ten Hag geschreven. Daarnaast zwaai ik hem liefdevol en licht ontroerd uit met het verslag van de laatste wedstrijd bij Vitesse. Daar eindig ik heel bewust met het beeld van Reiziger, Ten Hag en Bogarde die elkaar zwijgend een knuffel geven onder het motto: het zit erop.’

‘Dat ik nu tot het team behoor dat deze traditie doortrekt, is iets waar ik trots op ben’

Tijdens het schrijfproces kwam er op een bepaald moment een ritme in het boek. Pot noemt dat het leukste aan het maken van dit Ajax Jaarboek. ‘We hebben een vast rooster van verschillende auteurs die de wedstrijd bespreken, maar het zijn toch niet allemaal losse wedstrijdverslagen, want het zijn wel kleine hoofdstukjes van een doorlopend verhaal. Het verhaal van het hele seizoen moet er ook inzitten, dus het moet een flow hebben. Op een gegeven moment zie je dat ook bij de andere auteurs ontstaan. Dat iedereen het juiste gevoel krijgt voor de plek die z’n stukje in het boek heeft, dat er een soort continuïteit in komt. Als je ziet en voelt dat dat op een gegeven moment loopt, dan is het echt ontzettend leuk om te doen.’

‘Het is echt een heel dankbare taak als Ajacied’, vervolgt Pot zijn verhaal over het schrijven van het jaarboek. ‘David, Thijs en ik zitten heel dicht op de club. Ons weekend staat in het teken van Ajax en onze maandagochtend ook. Als je zo’n stukje mag maken over de wedstrijd, dat is eigenlijk een hele mooie vervanger voor wat je normaal gesproken bij de koffieautomaat staat te lullen over de wedstrijd. Nog even Ajax een plek geven bij wijze van spreken.’

Pot vindt het zelf een ‘ontzettende eer’ om het jaarboek te maken. ‘Ik ben er echt apetrots op dat ik dit mag doen. Ik kocht het jaarboek vanaf het begin. Ik heb dertig jaarboeken, met de rode ruggetjes, op de plank staan. Ik pak ze voortdurend voor artikelen, ik werk ermee en vind het ontzettend fijn om ze erbij te kunnen pakken.’ Alle jaarboeken zijn de columnist heel erg dierbaar en hij is dan ook een fan van zijn twee collega’s. ‘Omdat ik die boeken altijd kocht, waren David Endt en Evert Vermeer voor mij ook een soort magische namen. Dat waren toch The Godfathers van dat hele jaarboek. Dat ik nu tot het team behoor dat deze traditie doortrekt, dat ik daar nu zelf mijn ei in mag leggen en dat ik dit met Evert en David maak, dat is iets waar ik trots op ben. Dat doet me wel iets.’

Wil jij het Ajax-jaarboek 2021-2022 kopen? Bestel de dertigste editie hier!

Niels Opdam (email: n.opdam@ajaxshowtime.com)