Het liefst hadden we deze terugblik tevreden boerend opgetekend, na een heerlijke pizza Farioli met veel peperoncini, geserveerd op een kampioensschaal. Het liep allemaal net effe anders. Toch waren er genoeg mooie of in ieder geval opvallende momenten. Hieronder blikken we terug op seizoen 2024-2025 in de traditie van Francesco Farioli: met veel beeldspraak. Én laten we enkele trouwe toeschouwers aan het woord, want wat was de drie-eenheid van staf, spelers en supporters hartverwarmend.

Maatpak of helm? Ajax voetbalt in het jubileumseizoen vaak zoals zijn beeldmerk: met een helm op. Het logo symboliseert kracht, vastberadenheid en de geest van een strijder, is te lezen op de clubwebsite. Heeft Francesco Farioli daaraan gedacht wanneer hij deze metafoor laat noteren? Het klassieke logo zal terugkeren, maar een kostuum is nog ver weg in juni.

Ajax moet eerst weerbaarder worden. 'Vai, vai, vai!', schreeuwt de Italiaan langs de lijn, wanneer zijn nog incomplete selectie een oefenwedstrijd op De Toekomst afwerkt. Met het fit en gretig maken van zijn selectie wordt de eerste paal van zijn beoogde bouwwerk in de grond geslagen. Bij bouwplaatsen waar soms tribunes worden neergezet zodat belangstellenden de werkzaamheden kunnen volgen, zal de spanning zelden zo hoog oplopen als tijdens dit project.

Tekst gaat verder onder de foto.

Meewarig lachje Berghuis, a-typische Houdini-acts in onder andere Almelo

Zoals in Toscaanse keukens zelden iets weggegooid wordt, gaat ook de uit Barga afkomstige oefenmeester - die al snel op een fanshirt met de bijnaam 'Il Filosofo' prijkt - duurzaam te werk. Elke speler moet (her)bruikbaar zijn. Door een uitermate zwak seizoen 2023-2024 ligt er, met onder andere het Europa League-voorprogramma, een al vroeg volgestouwde agenda op Francesco's bureau, naast het koffie-apparaat dat een sponsor hem schenkt.

Op 14 augustus, in een perszaal die van tapijt tot systeemplafond is gevuld met scepsis, vormen trainer en team een front. Het meewarige lachje van Steven Berghuis na de zoveelste wantrouwende vraag over 'de beste elf' spreekt boekdelen. Je gaat het pas zien als je het door hebt, lijkt hij te denken.

De supporters hebben dezelfde instelling als het team. Overal zijn ze luid en duidelijk hoorbaar, ook al voelt het vertoonde spel voor menigeen alsof hun favoriete artiest opeens uit de studio komt met een plaat in een verafschuwd genre. Langspeler 24-25 moet groeien op de liefhebber en zal nooit een classic album worden; eerder een sleutelplaat

Zo is Heracles-uit een a-typische compositie, waarin de drie aanwinsten Davy Klaassen, Bertrand Traoré en Wout Weghorst hun waarde in goals omzetten. Om over Houdini-act NEC-uit nog maar te zwijgen. Hier kan opnieuw de man uit Borne juichend de drie Andreaskruisen uitbeelden. Omdat de teamgeest ervan af spat, zoals op het moment dat Anton Gaaei 'hold my Carlsberg' zegt tegen Jordan Henderson en de winnende pingel tegen Panathinaikos maakt - de ijverige Deen zal dit seizoen nog enkele cruciale poeiers produceren - is het gevoel goed.

Tekst gaat verder onder de foto.

Realisme op de tribunes, al roept Ajax de druk over zich af

Bademba Barrie, voormalig Ajax Showtime-redacteur, sinds vijf jaar seizoenkaarthouder op vak 423 en fervent away dayer, vertelt: 'Ik zag de bedoeling van Farioli al snel, omdat het vorig seizoen zo'n gatenkaas was. Tijdens de eerste thuiswedstrijd zag je dat het achterin nu beter stond, er veel minder weggegeven werd, dat veel vanuit de organisatie werd opgelost.'

'Dat was even belangrijker dan aantrekkelijk voetbal. Aan de andere kant vond ik het soms doorslaan, omdat je met té veel inzakken de druk over je afroept. Maar over het algemeen heerst er een bepaald realisme, in plaats van de branie, de arrogantie, 'altijd de grote bek'. Op de tribunes beseft het overgrote deel wel dat de resultaten uitzonderlijk goed zijn ten opzichte van wat verwacht werd. We zijn fanatieker, er is meer spanning.'

Wessel Kroon, Ajax Showtime-redacteur en bewoner van vak 122, spreekt van een eerdere omslag. 'Om voor mezelf te spreken; tijdens Brighton-uit in 2023 was er al zo'n realisatiemoment waarop de situatie omarmd werd, zo van: het is dan wel een kutclub, het is wel ónze kutclub. We hebben na die wedstrijd nog Hazes staan zingen in de pub.'

'Toen Farioli kwam, was er meteen een soort eensgezindheid merkbaar'. Het publiek staat redelijk dicht bij de coach? 'Ja. Natuurlijk vraag je je af, zoals tegen Almere uit, waarom zo inzakken in plaats van weglopen richting 0-3 of 0-4? Dat is het enige dat stoort'. Maar is deze tijdelijke oplossing ergens niet júist des Ajax, aangezien de club altijd en op elk front weet te verrassen? 'Daar denk ik exact hetzelfde over. Het is een goede keus om Farioli aan te stellen, die zijn speelwijze aanpast aan dit kwetsbare materiaal. Ik vind het tactische plan briljant, het is zo mooi om te zien hoe veel tegenstanders zich erop stuklopen.'

Euforische 'Mount Everest- & K2-week': wit-rood-wit zwaait hier de scepter

Waar Ajax vorig jaar de rode loper uitrolde, rolt het nu inderdaad de stukloper uit. Farioli speelt geduldig zijn potjes Risk en zet zo veel mogelijk legers in om minder afhankelijk te zijn van de dobbelstenen. Ajax sprokkelt er stiekem Eredivisiepunten mee, en opent de competitiefase van de Europa League zelfs in maatpak, met een bijna ouderwetse galawedstrijd tegen Beşiktaş.

Tijdens de Klassieker in Rotterdam is het weer buffelen geblazen. Thuis of in de kroeg genieten Ajacieden van - alweer - de teamgeest: de vurige blik in de ogen van de gepassioneerd coachende Remko Pasveer, Henderson die rechtsbuiten Traoré feliciteert met zijn meeverdedigende werk in nota bene de linksbackzone. In de catacomben zijn er high fives met de cameramensen van Ajax Media, daarna een feestelijk onthaal in Amsterdam. In een wereld waar veel trainers voor bussen gegooid worden, hangt deze met alle liefde uit het portier om de fans toe te spreken.

Tekst gaat verder onder de foto.

Nadat de Eindhovense defensie nog geen vier etmalen later commentator Jeroen Grueter een hoorbare paniekaanval bezorgt ('dat gaat helemaal fout!'), knalt de decibelmeter in de Johan Cruijff ArenA in het rood. Geen afgangen in deze 'Mount Everest- & K2-week', integendeel. Wit-rood-wit zwaait hier de scepter, zoals het spandoek aankondigt.

Wessel Kroon: 'In die week was Feyenoord-uit vooral van belang, omdat zij als concurrenten voor plek twee werden gezien terwijl PSV toch wel kampioen zou worden, en dus niet relevant was. PSV-thuis was een soort bonus, maar de ontlading was ongekend. Nog steeds dacht ik: leuk dat we meedoen. Ook mensen om me heen waren niet bezig met meer dan dat. We wisten nog niet hoe belangrijk deze overwinning uiteindelijk zou zijn'.

Il Canto degli Italiani

De scepter wordt ook gezwaaid tijdens de veegpartij tegen Maccabi Tel Aviv (5-0), waarbij de aanval richting de 2-0 van Kenneth Taylor ingelijst mag worden. In Eredivisiestadions gaat het blauw-gele werkpak weer aan. Na minder glorieuze zeges in Almere, Zwolle of Nijmegen worden de spelers toegejuicht, steeds langer en harder naarmate er meer in het vat lijkt te zitten.

Ook op een doordeweekse avond, bekervoetballend tegen Telstar, is de sfeer zoals de trainer voorafgaand aan het seizoen hoopte. Net als hij lijken de supporters elke wedstrijd bloedserieus te nemen. En toegegeven: dat respect is vaak op zijn plaats omdat bijna geen één pot op het dooie akkertje gewonnen wordt.

Over akkertjes gesproken. Op minitournee langs knollenvelden in Sittard en Brussel verblikt of verbloost la squadra di Francesco evenmin. De helm gaat wederom op, ditmaal pakt Christian Rasmussen zijn momenten. Pas na de winterstop daalt het besef landelijk in dat 'die Italiaan de boel toch wel voor elkaar heeft', terwijl Ajacieden allang iets moois zien ontstaan. Het 'stormrijp maken' van tegenstanders wordt herkend aan het wisselbeleid: 'Ha, daar komen de finishers!'. Er zijn overeenkomsten met het Arsenal van Mikel Arteta. Podcast Pak Schaal opent na de topperweek met Il Canto degli Italiani, het Italiaanse volkslied.

Tweede Klassieker na rommelige transferwindow en Hendo-gate: 'Complete chaos, totaal gestoord'

De ruim twee uur durende Europa League-billenknijper tegen Union is door de rode prent voor Davy Klaassen een noodgedwongen staaltje catenaccio. Maar Ajax graaft zich in topwedstrijden allerminst in. Na een roerige mediaweek met gekrakeel over Hendersons vermeende transferaspiraties, die daarop een bloedlinke persconferentie in onvervalst Mackem-dialect afwerkt en na de laatste training wordt toegezongen, valt in de tweede Klassieker wéér veel op zijn plek.

De winner is de handtekening van en de beloning voor het intensieve trainingswerk. De sprint die Taylor er na 94 minuten uitperst, dwingt respect af. Nog saillanter: hij speelt dan als linksbuiten, omdat de club op die positie in een hiaat verkeert. De afgelopen week aangetrokken Oliver Edvardsen zit nog niet bij de selectie en Mika Godts is geblesseerd. Van die andere in te vullen positie in de transferwindow, rechtsback, komt de loepzuivere assist.

Tekst gaat verder onder de foto.

Ajax pakt de virtuele koppositie, Amsterdam jubelt. 'Complete chaos, was het op de tribune. Ik was niet lekker die dag en na één keer schreeuwen wist ik: mijn stem gaat het niet redden vandaag. Maar bij die 2-1... elkaar omhelzen, bier uit je handen laten vallen en daarna nog drie minuten je ploeg naar voren schreeuwen - alles geven, zere strot of niet. Ik vind deze pot vergelijkbaar met de ontlading toen Antony de winnende scoorde (20 maart 2022, red.), toen werden we ook totaal gestoord. Deze mag in hetzelfde rijtje', aldus Barrie.

Frankfurt uit lijkt brug te ver, puntverlies op jubileumfeest

De zorgeloze 4-0 zege op Heracles is een feestje dat de wederopleving onderstreept, en waar jonge invallers van de team spirit zowaar Teen Spirit maken. 'Dát is Ajax', zegt de opgetogen Mr. 100 Klaassen daarover. In aanloop naar de wedstrijd die met koeienletters in Eindhovense agenda's staat, volgt alleen puntverlies tegen AZ, dat niet meewerkt aan het jubileumfeest in de week nadat meer Europa League-beslommeringen een brug te ver lijken. Ajax laat dat toernooi schieten? 'Ten tijde van Frankfurt-uit heb ik me gestoord aan de publieke opinie, want de Ajacieden op de tribune wisten echt wel hoe laat het was. Het uitvak vond het wel prima (...) De focus moest op AZ', vindt Kroon.

De clubliefde wordt vaak op de proef gesteld. Met name in Riga, waar Ajax afgaat. 'Ik was daar met vrienden. Sommigen gingen bovenaan in het vak staan, proberen warm te blijven. De sfeer was ook anders, in zo'n open stadion, en RFS had niet echt een harde kern. Ik ben zelf té emotioneel geïnvesteerd en heb de hele wedstrijd uitgekeken', weet Barrie nog. En in Frankfurt, met die 4-1? 'Ik had minder vrede met dat volledig omgegooide elftal, dus heb ik vooral genoten van de sfeer. We liepen daar gewoon tussen de thuissupporters en in het uitvak werd bier getapt. Nogal een contrast met AZ-thuis, met al die M.E. rondom de entrada.'

Belangrijke Brazilianen: degradatiespook wordt witte vlag

Uitgerekend twee nieuwelingen - Lucas Rosa en Matheus - verzorgen de assists in de flink opgepookte topper in Eindhoven. De gebalde vuist van de keeper richting de bank is een ontwapenend tafereel. Rosa neutraliseert Noa Lang volgens Beatles-principe With a Little Help From My Friends. Na afloop zegt Berghuis dat hij met alle liefde meeverdedigde, en gevraagd naar de bevrijdende 0-2 van zijn vervanger Traoré: 'Ik was alleen maar blij (...). Ik kan heel erg genieten van hoe we dit als team voor elkaar krijgen.'

Tekst gaat verder onder de foto.

Hij is niet de enige. In de nok van het verder muisstil gespeelde Philips Stadion wordt nog maar eens een lied aangeheven. Op een Italiaanse vlag staat het simpele maar veelbetekenende 'GRAZIE'. Het laken waaronder het degradatiespook in oktober 2023 door de thuisvakken rende, is getransformeerd in een witte vlag; veel thuispubliek haakt af in minuut 82. Barrie: 'Twee jaar lang heb ik niet zo'n wedstrijdspanning gevoeld, murw geslagen. Als ik er één wedstrijd uit mag pikken die bijzonder was, is het PSV-uit. Twee weken ben ik zenuwachtig geweest. Zelfs tot in blessuretijd was ik er niet gerust op, maar daarna, die vreugde in dat uitvak... zingen, weer wildvreemden in de armen vliegen. Dit was voor mij het hoogtepunt van het seizoen.'

Geen aftiteling met overwinningsmuziek, maar een krassende plaat

Het optimisme krijgt, net als de comfortabele 9 punten voorsprong, de eerste knauw als Ajax op 27 april Sparta thuis niet verslaat, terwijl 'mogen moeten is geworden'. Wessel Kroon merkt dat de emmer ietwat overloopt: 'Het publiek stond tijdens die wedstrijd onder hoogspanning. Er kwam irritatie ja, niet vanwege het plan van Farioli, maar door het gebrek aan inzet. Ze leken op tachtig procent te spelen en wij vroegen ons af: heeft deze ploeg wel het besef dat het kampioenschap lonkt? En waarom kon het de laatste dertig minuten wél?'

Die vraag blijft onbeantwoord. De verdere ontknoping van deze film gaat geen Ajacied terugkijken. Het beeld van de voormalige loser die uiteindelijk triomfeert, waarop de aftiteling met overwinningsmuziek volgt, blijft uit. De opgebloeide leerlingen van de Italiaanse Mr. Miyagi choken wanneer ze de kraanvogelhouding aannemen om de genadetrap uit te delen. De slotfase van dit seizoen is het geluid van een krassende plaat, of erger nog: de pijnlijke stilte na een flauwe mop. En op 19 mei, als bouwer Farioli zijn afscheid aankondigt, wordt het alleen maar stiller.

Tekst gaat verder onder de foto.

Geen pannenbier, wel trots en dankbaarheid

Hoe dan ook is de wijze waarop het zogenaamde trauma is omgezet in zelfvertrouwen, respectabel te noemen. En dat straalt allemaal mooi af op het decor; het gekkenhuis op de tribune met de nimmer aflatende energie van de fans, die geloof, hoop en liefde hebben gehouden. Of hun helden nu maatpakken of helmen dragen.

De afzwaaiende Farioli begon in juni met de fundering, kwam stoïcijns bouwend een verdieping hoger, maar heeft nooit aan het dak kunnen beginnen - aanvallende frivoliteit en meer goals - omdat er nog niet voldoende en waardig materiaal voorhanden was. Hij en zijn mannen hebben geen Birra Moretti kunnen opentrekken bij wijze van pannenbier. Op veel plekken in Europa zie je gebouwen die door een gebrek aan budget nooit voltooid zijn. In Ajax' geval heeft de aannemer eieren voor zijn geld gekozen.

Ondanks dat staartje, dat voor menigeen nog venijniger aanvoelt dan het misgelopen kampioenschap, is Ajax terug in de Champions League. Mét het oude logo op de borst, en niet meer die afzichtelijk afgeronde rode baan achterop het shirt. Er is dankbaarheid en trots. Wat is de applausronde na Twente-thuis een veelzeggend, onvergetelijk moment. Die ook thuis voor de buis voelbare drie-eenheid van staf, spelers en supporters, is iets om in bewonderend stilzwijgen te aanschouwen. We balen nu, maar juichen snel weer. Voor andere bouwers, andere materialen, wie weet. Voor Ajax Amsterdam.

Ajacied in Toscane (info@ajaxshowtime.com)

Meer van 'Ajacied in Toscane'

- Automatisme dan wel bijgeloof onder Ajacieden? Zo vliegen spelers en fans wedstrijden aan
- PSV-uit, altijd lastig: zeldzame zeges in Eindhoven: 'Christian Poulsen is de naam - ook goedemiddag'
- Van waterballet tot Europese bekerwinst: het Olympisch Stadion inspireert Ajax
- Elektronica, muziek en andere trends: de invloeden op Ajax looks in de 80s
- Hoe waren transferperiodes vroeger? 'Je moet hierheen komen, je regelt het maar', zei Cruijff
- Bloedheet Bursa, mopperen in Malmö, zwemmen in Zaragoza: Ajax route naar de eerste Europacup in 14 jaar