Het kwam in december van vorig jaar een beetje uit de lucht vallen: een nieuwe competitieopzet in de jeugd van het amateur- en profvoetbal vanaf het seizoen 2020/2021. De KNVB presenteerde op 16 december 2019 het plan om vanaf komend seizoen een O18, O21 en mogelijk ook een O23 in te voeren. Ajax Showtime probeert één en ander uit te leggen.

Ajax legt O21 naast zich neer

Het persbericht in december van de KNVB was nogal vaag. 'Vanaf 2020/’21 wordt er gestart met een Onder 21 competitie voor betaald voetbalclubs en amateurverenigingen die met hun huidige Onder 19 uitkomen in de Tweede Divisie of hoger', zo viel er te lezen. De enige informatie die erbij werd vermeld, was dat de clubs vanaf eind januari verder zouden worden ingelicht. Volgens deze richtlijnen zou Ajax ook in aanmerking moeten komen voor een dergelijk elftal, maar de club liet in januari al weten dat het geen heil ziet in een extra ploeg in de opleiding.

Wat is het plan van de KNVB? Omdat volgens de voetbalbond veel spelers na hun tijd in de O19 in een gat vallen, is de O21-competitie in het leven geroepen. Spelers die niet meer in de jeugd mogen spelen, maar ook niet meteen kunnen aanhaken bij het eerste elftal krijgen hiermee een extra kans op competitie en dus ontwikkeling. Meerdere profclubs spelen al wel met hun beloftenploeg (ook wel O23) in de Keuken Kampioen Divisie, maar voor veel clubs geldt dit ook niet of zij spelen slechts in de Tweede Divisie.

In totaal mogen er in 2020/2021 veertig clubs deelnemen aan de O21-competitie. Betaaldvoetbalorganisaties móéten deelnemen aan deze categorie, als zij met hun beloftenploeg (O23) niet in de voetbalpiramide spelen. Ploegen zoals Ajax en AZ spelen met hun O23 (Jong-elftal) in de Keuken Kampioen Divisie. Zij besloten dan ook om voor 2020/2021 geen O21-elftal in te schrijven. Feyenoord deed dit dan weer wel. In totaal worden er vier O21-divisies van acht ploegen gevormd. De vierde divisie kan ook uit twee competities van acht bestaan, afhankelijk van de hoeveelheid inschrijvingen. Als Ajax en AZ volgend seizoen alsnog willen deelnemen met een O21 stromen zij in 2021/2022 in in de vierde en laagste divisie van deze leeftijdscategorie. Het lijkt dus uitgesloten dat Ajax hier ooit aan zal deelnemen. Een O23-competitie lijkt verder alleen interessant voor amateurploegen die nog niet zo'n team hebben. Deze competitie wordt alleen opgestart als er genoeg animo voor is.

Ajax O18 vervangt de O19

Om ruimte te maken voor de O21-lichting wordt door de KNVB een O18 in het leven geroepen, omdat de stap van O17 naar O19 te groot zou zijn voor talenten in die leeftijdscategorie. Het gevolg hiervan is echter wel dat de O19 wegvalt voor clubs als Ajax. De O19-categorie blijft alleen voor amateurverenigingen in stand. In een inschrijvingsdocument van de KNVB wordt bevestigd dat de Amsterdammers vanaf 2020/2021 spelen met een O13, O14, O15, O16, O17 en O18. Opmerkelijk hierbij is dat de stap van O17 naar O19 kleiner is geworden met de komst van een O18, maar dat de stap van O18 naar Jong Ajax alleen maar groter is geworden door het verdwijnen van de O19.

De O18-categorie wordt net als de O21 ingedeeld in divisies van acht clubs. De eindstand in de O17-competities van dit seizoen bepalen welke clubs in welke divisie gaan spelen. Ajax staat vijfde in de Eredivisie O17 en aangezien al het jeugdvoetbal vanwege het coronavirus voor de rest van dit seizoen is geschrapt door de KNVB, mogen we aannemen dat Ajax O18 in 2020/2021 start in Divisie 1. Hierin wordt in het najaar een volledige competitie gespeeld; veertien wedstrijden in totaal, uit- en thuiswedstrijden. In het voorjaar start een nieuwe competitie. De winnaars van de najaars- en voorjaarscompetitie Divisie 1 O18 spelen een finalewedstrijd voor het kampioenschap én belangrijk: een ticket voor de Youth League voor het volgende seizoen. Als één club de najaars- én voorjaarscompetitie Divisie 1 O18 wint, is een finalewedstrijd niet nodig.

Belangrijk voor de O18 is dat er in het seizoen 2020/2021 vijf dispensatiespelers op het wedstrijdformulier mogen staan. Dit is een belangrijk vangnet voor spelers van Ajax die dit jaar eerstejaars A-junioren zijn en volgend jaar normaal gesproken als tweedejaars A in O19 hadden kunnen spelen. Denk hierbij aan spelers zoals Donny Warmerdam (foto) en Max de Waal. Zij kunnen komend seizoen als dispensatiespeler alsnog voor O18 uitkomen. Verder verandert er weinig qua opzet; naast de competities is er een bekertoernooi voor de O18, de vaste speeldag is zaterdag en er wordt negentig minuten gespeeld. Of John Heitinga, momenteel de trainer van Ajax O19, trainer wordt van Ajax O18 is nog niet bekend.

Ook O17 en O15 op de schop

De leeftijdscategorieën van de andere jeugdteams van Ajax blijven hetzelfde, maar de KNVB heeft er wel voor gekozen om de competitie eenduidig aan die van de O21 en O19 te laten lopen. Zo zal ook Ajax O17 vanaf 2020/2021 in het najaar én in het voorjaar in een competitie met acht ploegen spelen, met uit- en thuisduels. Dit seizoen speelde Ajax voor de winterstop nog in een competitie van veertien, met één speelronde tegen iedere club. Net als bij de O19 wordt de algehele O17-kampioen bepaald door een finalewedstrijd tussen de kampioen van de najaars- en voorjaarscompetitie. Er wordt door de O17 sinds dit seizoen al negentig minuten gespeeld.

Ook de O16 gaat spelen in Divisies en niet meer zoals dit seizoen in een O16 A en O16 B. Wat wel even belangrijk is, is dat de indeling voor 2020/2021 plaatsvindt op basis van de eindstanden in de O15-competities van dit seizoen. Gunstig, want Ajax O15 sluit het seizoen vanwege het coronavirus af als vierde in de Eredivisie O15. De wedstrijden van O16 duren ook komend seizoen tachtig minuten en ook hier volgt een finalewedstrijd tussen twee kampioenen.

Tot slot de O15, en je raadt het al: ook hier komen divisies van acht clubs per competitie om de hoek kijken. Het wordt in dat opzicht wel lekker overzichtelijk. De klassering van de huidige O15 bepaalt de indeling voor het komende seizoen, dus mogen we verwachten dat Ajax O15 net als O16, O17 en O18 in Divisie 1 terecht komt. Voor de administratie: net als bij O16 zullen ook de duels van O15 tachtig minuten gaan duren.

Gooit het coronavirus roet in het eten?

Nu de jeugdcompetities in Nederland, en dus ook die van de Ajax-jeugdploegen, voor dit seizoen definitief zijn stopgezet, is de vraag hoe de KNVB de competities voor 2020/2021 precies gaat vormgeven. Op de vraag van Ajax Showtime of de ploegen in januari zijn ingelicht, zoals beloofd in het persbericht in december, werd ontkennend gereageerd. 'Op dit moment valt er nog niet zo heel veel meer over te zeggen dan je in het persbericht hebt gezien. Dat heeft mede te maken met de situatie rondom corona van dit moment', zo klonk het vanuit een woordvoerder van de bond.

Gaat de KNVB de indelingen voor O15, O16, O17 en O18 voor komend jaar inderdaad op basis van de amper gespeelde voorjaarscompetities van dit seizoen maken? Kunnen clubs voldoen aan de criteria van de nieuw te vormen O21-competities? En komt er een versoepeling wat betreft dispensatie in de O18? Vooral voor dat laatste punt geldt dat Ajax en alle andere BVO's voor 1 mei duidelijkheid aan spelers moeten geven of ze mogen blijven of moeten vertrekken. Mocht dat laatste het geval zijn, dan moet de speler op zoek naar een andere club, terwijl er al sinds begin maart niet meer is gespeeld.

Ajax wacht de informatie vanuit de KNVB af, op papier lijken de Amsterdammers wel klaar voor het nieuwe seizoen. De invulling ervan zal de komende weken duidelijk moeten worden. Vooralsnog zijn de eindgesprekken met spelers nog niet geweest en met officieel nog een maand te gaan, is de vraag gerechtvaardigd: kunnen spelers nog een nieuwe club vinden en kunnen clubs hun teams voor 1 mei rond krijgen? Wordt ongetwijfeld vervolgd...

Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: B.vanderploeg@ajaxshowtime.com)