In transferperiodes is de nostalgie nooit ver weg, dus Ajax Showtime probeerde een 4-3-3 samen te stellen van binnenlandse aanwinsten. Zo makkelijk bleek dat niet, verdwalend in de inkomende transferhistorie, discussiërend op de redactie en stuitend op anekdotes, cultspelers en voetbalquizwaardige details die om uiteenlopende redenen een vermelding verdienen. Zoals 'Hans Mandekker', de biljartkeu van Ling en moeder Mühren in klederdracht.

Bestel nu het nieuwe uittenue of de trainingscollectie van Ajax!

Doel: de 1082 'schone' minuten van Stuy 

Onder de lat is er al een dilemma: Schrijvers of Stuy? Heinz Stuy, als baby in zijn geboorteplaats Wanne-Eickel aangekondigd als 'doodgeboren', spant na zijn Telstar-periode bij Ajax een onmogelijke kroon als ongepasseerde doelman in drie achtereenvolgende Europacup I-finales. De Duitser laat in 1995 een bos bloemen bij Clemens Zwijnenberg bezorgen.

De Feyenoorder houdt namelijk Stuys record van 1082 'schone' minuten intact, door te scoren tegen de eveneens langdurig ongeklopte Edwin van der Sar. Ajax wint die Klassieker overigens met 2-4. Piepers jassend in zijn bistro vertelt Stuy hoe hij Barry Hulshoff, Ruud Krol, Horst Blankenburg en Wim Suurbier oproept om, op weg naar zijn record, vooral hun verdedigende stellingen niet te verlaten.

Tekst gaat verder onder onderstaande video.

Maar laten we Piet Schrijvers niet vergeten, die van FC Twente overkomt. De Beer van De Meer, vijf keer landskampioen en Voetballer van het Jaar, mist door een blessure de WK-finale van 1978. Mijmerend over zijn spectaculaire reddingen komt een ontroerend beeld naar boven, een heroïsche filmscène bijna: de doelman die de geblesseerde Jesper Olsen naar de zijlijn brengt, alsof hij een uit een inferno gered kind in zijn armen draagt. Dat de naam Schrijvers in Het Beste Ajax Ooit boven onder anderen Stuy prijkt, zegt veel over zijn voortdurende populariteit.

Rechtsback: Blind en zijn opgezopen Toyota

Ajax brengt zelf doorgaans prima rechtsbacks voort, maar in 1986 valt het oog op een besnorde Zeeuw van Sparta. Danny Blind mist zijn eerste Europacup II-finale en krijgt in de tweede vroegtijdig rood. Eenmaal snorloos maar mét modieuze weekendbaard schiet hij, na de UEFA Cup en die met de Grote Oren omhooggehouden te hebben, de Wereldbeker terug richting Watergraafsmeer.

'Eén van mijn langste wandelingen in mijn leven geloof ik: van de middenlijn naar de penaltystip toe'. Blind bekostigt het feestje door een gloednieuwe Toyota, zijn man of the match-prijs, ter plekke te verkopen. Bij thuiskomst vraagt zijn vrouw waar de auto gebleven is. 'Die hebben we opgezopen, zei ik'. De zilverwerkverzamelaar speelt nooit meer voor een andere club, een zeldzaamheid.

Centrum: betonnen blok met Wouters en Koeman

Soms zijn kleinere voetbalverhalen minstens zo vermakelijk. Begin jaren 80, wanneer er nog gesproken wordt van 'laatste man' of 'ausputzer', speelt Leo van Veen op die positie. 'Zijn er betere voetballers geweest die nooit het Nederlands Elftal hebben gehaald?', vraagt Studio Voetbal zich af in de rubriek Het Eindsignaal. De lange techneut pakt met Ajax de dubbel, maar dus niet als de scorende spits die hij bij DOS en FC Utrecht was.

FC Den Bosch-aankoop, trouwe invaller en cultheld Arnold Scholten overlegt uiteindelijk een jaloersmakende erelijst. Overeenkomsten met de Braziliaanse ster vertoont hij nauwelijks; de bijnaam De Witte Socrates is een vondst van zijn Bossche ploeggenoot Gerard Aichorn, een Oostenrijker die zelf Der Schnitzel wordt genoemd.

Aan Hans Werdekker (Willem II), kleeft de klassieke transfertragiek dat degene die hem haalt - Johan Cruijff - al snel vertrekt. Onder Kurt Linder gaat Ajax 4-4-2 spelen en is de concurrentie sowieso groot. Werdekker is na zijn voetbalcarrière verdienstelijk american footballspeler, zaakwaarnemer en timmerman. In ELF Voetbal: 'Ik had bij wijze van spreken geld meegenomen om voor Ajax te kunnen spelen'. De geboren Haarlemmer heeft zijn TDK-shirts met nummer 4 altijd bewaard.

Een één-tweetje op de tribune, bij aanvang van seizoen 1988-1989:

"Hey, wie is die nieuwe?"

"Effe in m'n boekie kijken. Eh, Hans Werdekker. Voorstopper."

"Ah. Hans Mandekker dus."

Tekst gaat verder onder de foto.

De van FC Utrecht overgekomen Jan Wouters is wel vaste keus bij Ajax, en pakt vier prijzen. De controleur en soms centrale verdediger bereidt De Perfecte Omhaal voor en neemt de bal zelf ook graag in één keer op de slof, het liefst in de loop. Bovendien kopieert hij Marco van Bastens slidingdoelpunt van het EK 1988 tegen Roda JC, ditmaal in de rol van afmaker. Omdat het op het middenveld erg druk wordt, posteren we Wouters achterin.

Hij vormt een betonnen blok met Ronald Koeman, ook zo'n kanon met een eigen hoofdstuk in Ajax 125 Jaar. De aanwinst uit Groningen clasht aanvankelijk met Cruijff, net thuis van Spaanse en Amerikaanse avonturen en dan al in alles een dirigent. 'Als je nou verdomme je bek niet houdt!' bijt Koeman hem toe, maar de libero raakt zowaar op de juiste manier geprikkeld. In Barcelona komt het goed tussen de twee.

Linksback: 'Ik zit nu bij een club die praktisch alles wint', weet Winston Bogarde al

De aanvallend ingestelde Vitesse-vleugelverdediger Peter Boeve zet koers richting De Meer in 1979. Wordt hij geen kampioen met Ajax, dan eindigt de club wel als tweede. Kleine Co, één van de beste linksbacks van die generatie genoemd, bekroont zijn loopbaan met Europacup II-winst in Athene. Als trainer blijkt hij een taalkunstenaar in de traditie van Éric Cantona: 'Een aap valt alleen uit de boom als er een banaan op de grond ligt'. En over Willem II-goalie Geert de Vlieger: 'Daar hebben we vandaag geen last van, want er staat geen wind'.

Eveneens nooit verlegen om een quote zit Winston Bogarde; onverzettelijk op het veld, in bestuurskamers, en waar eigenlijk niet. Voor een item van AT5 reist de geblesseerde aankoop mee naar de uitwedstrijd in Spangen. 'Op het moment dat ik er binnenkwam, voelde ik me al Ajacied'. Hij zegt het staand tussen de aanhangers van zijn oude club, met wie het twee seizoenen later op diezelfde plek minder gezellig wordt. De verslaggever wil weten wat dat inhoudt. 'Ik ben van mezelf gewoon een winnaar, van nature. En ik zit nu bij een club die praktisch alles wint'. Zijn woorden blijken profetisch.

Middenveld: moeilijk kiezen, maar één of twee Mührens staan er sowieso

Wanneer de snelste zuidwaartse route vanuit Volendam bij gebrek aan Ring A10 nog dwars door Amsterdam leidt, wordt Gerrie Mühren een Ajax-icoon. Magazine FourFourTwo brengt een speciale editie uit met de Top 50 van mooiste voetbalmomenten, met Mühren op plek drie, net onder zijn idool Ferenc Puskás: Gerrie Mühren's keepie-uppies.

Tussen de prijzenkasten van Real Madrid ontdekt de bescheiden balkunstenaar een grote foto van zijn hoogstandje. 1200 kilometer verderop prijkt zijn Le Coq Sportif-shirt nog steeds in het museum van San Siro. Ere wie ere toekomt.

Tekst gaat verder onder de foto.

De speler wiens standbeeld in het vissersdorp de voetballende jeugd inspireert, wordt gevolgd door broer Arnold Mühren in 1971. Met het Gouden Ajax vullen ze de prijzenvitrines in hoog tempo. Gerrie vertrekt later naar Real Betis, Arnold naar FC Twente en daarna Engeland. Hij keert halverwege de jaren 80 terug op aandringen van Johan Cruijff, om onder meer een Europacup II binnen te slepen.

Dorpsgenoot Wim Jonk doet vermoeden dat de traptechniek in het Volendamse drinkwater zit. Ziedend afstandsschot tegen PSV, Feyenoord of Torino, stiftje tegen Sparta: de wedstrijd vraagt, Wim draait. En dan die assists op Dennis Bergkamp.

Tekst gaat verder onder onderstaande video.

'Janssen schudt met het hoofd, maar zijn ogen lachen'

15 mei 2011, enkele seconden nadat Siem de Jong zich onsterfelijk maakt tegen FC Twente. Theo Janssen of De Dikke Prins, zoals Marcel van Roosmalen zijn biografie titelt, staat met de handen in de zij te hoofdschudden, maar zijn ogen lachen. 'Ik wist al dat ik na het seizoen naar Ajax zou gaan', verklaart de spelverdeler in De Telegraaf. En tegen Ajax TV: 'De beleving in die wedstrijd om de derde ster was heel bijzonder'.

Weinig supporters kunnen boos worden op Janssen, maar hij wordt in zijn ene kampioensseizoen niet zo populair als Lasse Schöne, die NEC verruilt voor Ajax. Een echt Ajax-hoofd, zou Arco Gnocchi zeggen. Met een terugknokkersmentaliteit en een fluwelen rechterbeen. Die vrije trap over Thibaut Courtois heen, ongeveer genomen vanaf het Plaza Mayor. Die ouverture van de Klassieker. De wraakpegel in Utrecht. En, wanneer het schuifdak wordt getest door hevige sneeuwval, die wonderschone streep thuis tegen PSV.

Klasse Schöne kan nooit meer stuk, net zo min als Frenkie de Jong, als jeugdspeler voor een prikkie van Willem II gehaald. Elke Ajacied herinnert zich zijn moment in Bernabéu in 2019 met Luka Modrić als kind van de rekening, waar de meeste Ajacieden liever Sergio Ramos voor joker hadden zien zitten. Die zit wel, maar dan geschorst op de tribune, door dat 'kaartje' een week eerder. In zijn laatste optreden als Ajacied, tegen de Graafschap, tikt de toekomstige Barça-speler arbiter Danny Makkelie aan. 'Geef wel even blessuretijd, ik wil zo lang mogelijk voetballen, ja?'.

Rechtsbuiten: 'Met Ling maakte je de kachel niet aan'

In 1996 is de start van Tijjani Babangida (Roda JC) stroef, na alle Ajax-successen. Twee seizoenen later walst landskampioen Ajax in de bekerfinale met 5-0 over PSV heen, met Baba in een glansrol. Hij roemt zijn medespelers, zoals Jari Litmanen, Shota Arveladze en Michael Laudrup: 'Hij deed dingen op het veld die ik niet normaal vond', aldus de beoogde opvolger van Finidi George tegen Ajax TV. Arveladze maakt ritmisch minder indruk. Lachend: 'Shota, die kon niet goed dansen'.

De van Feyenoord overgestapte Steven Berghuis beleeft direct een machtige Champions League-serie van 18 punten uit 6 wedstrijden. Oef, als Sébastien Haller zijn hakje tegen Borussia Dortmund had verzilverd. De supporters roepen Stevie uit tot Ajacied van het Jaar. Daarna, jojoënd tussen rechtervleugel, middenveld, bank en blessureleed, ziet hij een hele optocht aan trainers passeren en verbleken zijn bijdrages. Al leeft hij sporadisch op met de komst van Francesco Farioli; de lat ligt hoger.

Dat roept men ook zodra Hakim Ziyech bij FC Twente wordt gekocht. Niet meteen een publiekslieveling dus, maar in het droomseizoen 2018-2019 wordt De Tovenaar na zijn gelijkmaker tegen Real Madrid letterlijk in de armen gesloten, na een stagedive over de reclameborden. De blijdschap is groot als hij na dat seizoen aankondigt te blijven, en helemaal als hij blijft excelleren op de Europese velden.

De flamboyante Tscheu La Ling, een naam die ook op de voetbalpleintjes vaak klinkt, verdedigt niet graag mee. Bij FC Den Haag weet Aad Mansveld er alles van. 'Met de bal is hij ontzettend goed, zonder bal afgrijselijk statisch (...) Hij heeft een schijnbeweging, hij kan pingelen, ongelooflijk. Maar hij verslaapt zich rustig op de zondag'.

Dat Ling in het Haagse nachtleven uitgebreid de bloemen buiten zet is aanleiding tot zijn vertrek - zijn medespelers stemmen hem weg. Bij Ajax blijft de buitenspeler zijn grillige zelf, en krijgt dat soms vanuit de F-side te horen. 'Maar Ling schold gewoon terug of stak eens een middelvinger op. (...) Toen Johan Cruijff ooit Ling dreigde uit te leggen hoe hij moest biljarten had Cruijff bijna een keu tussen zijn billen. Met Ling maakte je de kachel niet aan', aldus Sportkroniek. Een typisch, vaak aangehaald Ling-moment vindt plaats op Old Trafford, waarbij hij zijn opponent Stewart Houston wenkt. En dolt. Op de tribune klinkt het droogjes: 'Houston, we have a problem'.

Tekst gaat verder onder onderstaande video.

Centrumspits: ja, zeg het maar

'Als het voetballend niet lukt, dan gooien we gewoon die boomstam erin'; zoiets zegt een medespeler ietwat laatdunkend over Ron Willems, voorheen FC Twente. Het werkt wel, tijdens de verhitte seizoensclimax in 1990 tegen het sterke Roda JC. De cultspits maakt de belangrijke 2-2 in een scrimmage die doet denken aan 'De Doelworsteling' uit Dik Bruynesteyns Voetbalkwartet.

Mounir El Hamdaoui, één van de veelbesproken AZ-aankopen, produceert veel stijlvolle stiftjes, maar botst met coach Frank de Boer. Kort daarop verdwijnt hij via de achteruitgang. Dat overkomt in 1979 ook Ray Clarke, zij het om onverklaarbare reden. 'RAY MUST STAY', zeggen de spandoeken. Zijn ploeggenoten vinden hetzelfde, de heren voetbalkenners op kantoor niet. Zij verkopen Clarke aan Club Brugge zonder diens medeweten, nota bene tijdens zijn vakantie.

Rond de tijd dat het betaald voetbal wordt ingevoerd, zijn daar de gebroeders Groot (Stormvogels): Henk Groot geniet een mythische status, met waanzinnige statistieken. Cees Groot is maar iets minder productief. Beiden belanden in de top 10 van Ajax-topscorers. De Zaankanters zien broer Rob nét niet als derde Groot naar Ajax komen.

Later kiest vanuit het oer-FC Groningen (GVAV-Rapiditas, waartegen Cruijff scorend debuteert) Klaas Nuninga voor Ajax. De midvoor loopt één op drie; twee goals maakt hij tijdens de Mistwedstrijd. Nuninga wordt met voorhoedemaatjes Cruijff, Sjaak Swart en Piet Keizer vereeuwigd voor Elseviers Weekblad: Portret van vier Ajax-spelers. De foto van Paul Huf heeft in de voetbalwereld een soortgelijke allure als die van The Beatles op hun Abbey Road-hoes.

Tekst gaat verder onder de foto.

Bij zijn eerste Ajax-doelpunt maakt ex-FC Twente-aanvaller Dick van Dijk een koprol. Aan Veronica vertelt hij vanuit zijn woonplaats in Zuid-Frankrijk, tussendoor even babbelend met dorpsgenoot en Rolling Stones-bassist Bill Wyman, daarover: 'Toen zeiden de spelers: Jongen, doe nou even normaal, we zijn niet zo uitbundig bij Ajax. Geen koprollen.'

De goaltjesdief steekt na zijn kopdoelpunt op Wembley in 1971 dus gewoon zijn armen omhoog. Het is tevens de Europacup I-finale van de gewisselde Sjaak Swart die vanzelfsprekend not amused is, de geblesseerde Ruud Krol die vanaf de tribune toekijkt (en juichend zijn wandelstok in de lucht steekt), en moeder Mühren, die Londen aandoet in Volendamse klederdracht.

Tekst gaat verder onder onderstaande video.

Vanuit het Hoge Noorden verschijnt El Pistolero. Zelden pakt een spits met dergelijke statistieken in drieënhalf clubseizoen alleen een KNVB-beker. Eenmaal bij Liverpool neemt Luis Suárez in 2011 alsnog zijn kampioensmedaille in ontvangst, als Ajax 'Koning van de Inhaalrace' wordt.

Ook over de Afsluitdijk komt de beste aankoop uit het Abe Lenstra Stadion: Klaas-Jan Huntelaar. Uit alle standen, ook ondersteboven in de lucht hangend, treft hij doel. Onbegrijpelijk blijft de misser van bondscoach Bert van Marwijk, die tijdens de WK-finale van 2010 in Zuid-Afrika niet Huntelaar, maar Edson Braafheid laat invallen. Gelukkig weten Ajax-coaches hem wel op waarde te schatten, net als fans die de hit 'Wünderbar' van punkband Tenpole Tudor uit 1981 afstoffen om er hun eigen Huntelaar-versie van te maken.

Linksbuiten: Rob de Wit 

Wanneer Marc Overmars (Willem II) een dribbel inzet, weten supporters genoeg en klinken er motorgeluiden en het 'miep-miep' van tekenfilmheld Road Runner. Noch in de Eredivisie, noch in Europa weet een Wile E. Coyote de succesvolle vleugelflitser bij te benen.

Toch haalt hij het qua balbehandeling niet bij Rob de Wit, die van FC Utrecht als opvolger van Jesper Olsen aan de Middenweg arriveert. Niet alleen heeft Ajax kortstondig genoten van een juweel van een linksbuiten, zijn humor wordt geroemd door zijn ploeggenoten, zoals Sonny Silooy. Op de website van Ajax vertelt het duo in 2024 over verknipte trainingspakken, vlaaiengevechten in de spelersbus en creatief autorijden. De Wit: 'Ik reed ooit weg bij De Meer toen ik onze wasvrouw op de motorkap had'. Ze is gelukkig ongedeerd, de Ajacied maakt het goed met bloemen.

Ajacied in Toscane

Meer van 'Ajacied in Toscane'

- Seizoen 2024-2025 in vogelvlucht: (bouw)helm in plaats van maatpak, geen pannenbier, glansrol voor de supporters
- Automatisme dan wel bijgeloof onder Ajacieden? Zo vliegen spelers en fans wedstrijden aan
- PSV-uit, altijd lastig: zeldzame zeges in Eindhoven: 'Christian Poulsen is de naam - ook goedemiddag'
- Van waterballet tot Europese bekerwinst: het Olympisch Stadion inspireert Ajax
- Elektronica, muziek en andere trends: de invloeden op Ajax looks in de 80s
- Hoe waren transferperiodes vroeger? 'Je moet hierheen komen, je regelt het maar', zei Cruijff
- Bloedheet Bursa, mopperen in Malmö, zwemmen in Zaragoza: Ajax route naar de eerste Europacup in 14 jaar