Ajax viert dit jaar zijn 125-jarig bestaan en om dit jubileum op prachtige wijze te vieren bracht Kick Uitgevers een tweedelig boekmonument met de titel 'Ajax 125 jaar' uit. Het eindproduct van een sterk schrijverscollectief bestaat uit een verzamelband met daarin twee boeken van elk achthonderd pagina's waarin de gehele geschiedenis van Ajax voorbijkomt: alle spelers komen langs, net als alle uitslagen van de wedstrijden die de Amsterdamse formatie de afgelopen 125 jaar speelde. Ajax Showtime was aanwezig bij de boekpresentatie in de Ajaxfoyer van het Internationaal Theater (voormalig Stadsschouwburg) in Amsterdam, waar enkele prominenten de eerste exemplaren van het boek overhandigd kregen.

FOTO'S: BJORN MARTENS

Het is een grijze namiddag als de eerste Ajax-coryfeeën aankomen op het Leidseplein en zich naar de voormalige Stadsschouwburg begeven. Hier vierde Ajax tussen 1971 en 2006 zijn nationale successen: van de landstitel onder Rinus Michels tot de bekerwinst onder Danny Blind. Voor huldigingen na internationale prijzen werd regelmatig uitgeweken naar het grotere Museumplein, waar Ajax ook de landstitels van 2011 en 2019 vierde.

Voor de presentatie van het boekmonument is een speciale locatie geregeld, namelijk het balkon waarop de selectie meerdere kampioenschalen en bekers aan tienduizenden uitzinnige fans toonden. Vanwege het slechte weer kiezen de meesten er echter voor zich in de smalle binnenruimte te begeven. Het mag de pret niet drukken, gezien de vele lachende gezichten.

Schrijver Menno Pot is één van de auteurs van het boekmonument en kreeg de eer de aanwezigen toe te spreken over de totstandkoming van 'Ajax 125 jaar'. Hierna vertelde hij dat Ajax zich gelukkig mag prijzen dat 2025 eindelijk een succesvol jubileumjaar lijkt te worden met hopelijk de 37e landstitel in de clubhistorie als kers op de taart. Een hele verbetering ten opzichte van de mislukte promotie in 1910 tot de dramatisch verlopen jubileumwedstrijd in 2000 tegen FC Twente (0-1 verlies), dat uiteindelijk tot het ontslag van trainer Jan Wouters leidt.

Tekst gaat verder onder de foto.

Swart krijgt lachers op zijn hand

Het eerste exemplaar kan uiteraard maar naar één man gaan: Mister Ajax Sjaak Swart. De oer-Ajacied ziet er deze avond onberispelijk uit in zijn pak, maar bij het aanpakken van het twaalf kilo wegende object lijkt het even mis te gaan als Swart het boek laat vallen. Het zorgt voor veel gelach, maar het clubicoon redt zich er op kenmerkende wijze uit: 'Ik dacht: ik leg hem effe dood.'

Na Swart, die de eer had het voorwoord voor het boek te schrijven, volgen de aanwezige Ajax-prominenten elkaar in rap tempo op. Elk krijgt een exemplaar uit handen van één van de auteurs. Zo zijn naast Swart Simon Tahamata, John van 't Schip, Dick Schoenaker en Mohammed Nouri, de vader van Abdelhak, aanwezig. Schrijver Henk Mees tekende een prachtig verhaal op over de nummer 34 en mocht een eerste exemplaar aan Nouri senior uitreiken.

Tekst gaat verder onder de foto's.

Om uiteindelijk tot een eindproduct van 1600 pagina's te komen werd door het schrijverscollectief onderling een verdeling gemaakt. Hierbij mocht iedereen zijn hand opsteken als hij een bepaald verhaal wilde optekenen. Dit zorgde er soms voor dat meerdere auteurs hetzelfde verhaal wilden schrijven. Zo had David Endt graag het verhaal over Tahamata willen schrijven. 'Ik heb met Simon in de jeugd en in Jong Ajax gespeeld en we zijn altijd dikke vrienden gebleven. Het feit dat we ongeveer van dezelfde lengte waren hielp ook op de trainingen. We zochten elkaar altijd op, dus daar zit een diepere band dan gemiddeld.'

Tekst gaat verder onder de foto.

Lovende woorden voor uitgever

Grondlegger van het boek is Brian Borghardt, die al eerder met Kick Uitgevers samenwerkte voor het boek 'Het Ajax-shirt'. 'Eind 2023 had ik het idee: ik wil zoiets massaals neerzetten voor de club om het jubileum op een mooie manier te vieren.' Borghardt geeft hierbij aan dat zijn wens niet beïnvloed werd door de slechte fase die Ajax toentertijd doormaakte.

De initiatiefnemer vormde samen met Matty Verkamman van Kick Uitgevers een schrijverscollectief, dat voor het eerst met elkaar afsprak in de A'DAM Toren. 'Toen ze hoorden dat ik met Kick Uitgevers dit project ging aanvliegen, hadden ze allemaal iets van: dan wil ik liever op die trein springen dan dat ik zelf allemaal kleine eilandjes ga creëren.'

Borghardt liet zijn naam al even vallen: Matty Verkamman, eigenaar van Kick Uitgevers. Hij wordt door het schrijverscollectief gezien als de spil tijdens het maakproces van het boek. Vanwege zijn gezondheid is 'Ajax 125 jaar' het laatst uitgegeven boek van Verkamman. Voor zijn jarenlange werk, waarin hij meerdere prachtige koffietafelboeken uitbracht over Ajax, werd de in Rotterdam werkzame uitgever ('Ik ben een Spartaan', aldus Verkamman) geëerd door cabaretier Freek de Jonge.

Tekst gaat verder onder de foto.

'Ajax is de mooiste club van Nederland'

'Het is misschien moeilijk om het te zeggen als halve Rotterdammer, maar er is maar één club die de grootste is in Nederland en dat is Ajax', stelt Verkamman, die als doel heeft om de mooiste boeken te maken over de mooiste clubs. 'Ajax is de mooiste club van Nederland, met zo'n enorme geschiedenis.'

Tijdens de realisering van het boek kwam Verkamman wel een obstakel tegen: Ajax. De club wilde het boekwerk graag onder eigen naam uitbrengen, maar dit bleek een no-go voor de uitgever. 'Ik heb gezegd: "We gaan geen geld geven aan Ajax hiervoor, maar van de omzet wil ik wel een substantieel bedrag schenken aan de Ajax Foundation, want die mensen doen echt geweldig werk." Maar het heeft geen zin om Ajax geld te geven, al verdient de Ajax Fanshop er misschien wel geld aan, prima.'

Verkamman geeft meerdere keren aan dat het belangrijk is om onafhankelijk te werk te gaan om een zo mooi mogelijk product de kunnen leveren. 'Journalistiek de handen vrijhouden', luidt zijn motto. Zo begreep Ajax volgens Verkamman goed dat er niet louter positieve verhalen over de club bestaan, maar merkte hij wel dat men bij Ajax minder stond te springen om bepaalde gevoelige kwesties, zoals de Tweede Wereldoorlog, te behandelen.

'Dan kun je net zo goed een telefoonboek schrijven'

In het boek zijn ook veel statistieken over alle seizoenen te vinden. Doelpunten en wedstrijduitslagen komen veelal aan bod. Verkamman heeft een grote rol gespeeld in het juist optekenen van alle statistieken. 'Daar lag niet echt mijn liefhebberij, want dan kun je net zo goed een telefoonboek schrijven. Maar het is wel belangrijk dat alle cijfers er goed instaan.'

Na het gesprek met Verkamman stroomt het beroemde balkon van de voormalige Stadsschouwburg langzaam leeg en komt er een einde aan de boekpresentatie van 'Ajax 125 jaar'. Een twaalf kilo wegend boekmonument, dat men volgens Mister Ajax best 'effe dood kan leggen' en geschreven is door een sterk schrijverscollectief onder leiding van een geliefde uitgever. En dat allemaal voor de mooiste club van Nederland.

Het volledige schrijverscollectief van 'Ajax 125 jaar': Menno Pot, Henk Mees, Raymond Bouwman, Robert Heukels, David Endt, Bart Veenstra en Matty Verkamman.

Brent Tomassen (X: @Brent_Tomassen | E-mail: brent.tomassen@gmail.com)