Ajax mag blij zijn dat het na de winterstop direct twee topwedstrijden speelt. Dat vertelt Jan van Halst in aanloop naar de tweede seizoenshelft in een interview met Ajax Showtime. De Amsterdammers beginnen 2022 met uitwedstrijden tegen FC Utrecht en PSV.

Voor Van Halst is het duel tussen FC Utrecht en Ajax altijd een bijzondere. De voormalig middenvelder is geboren in Utrecht en debuteerde bij de club uit de Domstad als profvoetballer. Later speelde Van Halst drie seizoenen voor Ajax en met de Amsterdamse club vierde hij in 2002 het veroveren van de landstitel. Wat toen gold en nu nog steeds geldt: wedstrijden voor Ajax tegen FC Utrecht zijn altijd beladen.

Uitwedstrijden bij FC Utrecht zijn voor Ajax vrijwel nooit eenvoudig, terwijl de Amsterdammers ook in eigen huis steeds vaker moeite hebben met de Utrechters. ‘Ja, in de loop der jaren is dat ook in Amsterdam ontstaan. In Utrecht is een soort van idee ontstaan van: het zijn de grote steden tegen elkaar en tegen Amsterdam moeten we strijden. Bij de supporters komt altijd een soort venijn naar boven wat derby-achtige gevoelens brengt.’

Het venijn komt vooral van de kant van FC Utrecht. Vanuit de Ajax-kant is de rivaliteit veel minder, zo weet ook Van Halst. ‘Daar zit ‘m ook het gevaar in’, zegt de oud-middenvelder. ‘Je denkt: we gaan gewoon een wedstrijd spelen. Maar de spelers moeten zich realiseren, helemaal als er publiek bij zou zijn, dat het venijn vanuit Utrecht zo leeft.’

Publiek zal er zondag niet aanwezig zijn in De Galgenwaard en volgens Van Halst is dat een voordeel voor Ajax. ‘Als je daar aankomt en je bent niet helemaal op de hoogte van die rivaliteit, is het alsof je ineens het mes op de keel krijgt. Daar schrokken spelers vaak wel van. Normaal gesproken kom je met de bus aan en schrik je je kapot. Dat zal nu niet het geval zijn.’

Ajax verloor eerder dit seizoen met 0-1 van FC Utrecht. Van Halst zag destijds - begin oktober - dat FC Utrecht goed georganiseerd stond. ‘Ze waren toen ook in vorm. Dat is nu wat minder. Ze hebben een slechte maand achter de rug. Dat betekent dat dit een wedstrijd van “erop of eronder” wordt. Ze willen de slechte periode van de eerste seizoenshelft van zich afschudden.’

‘Ajax heeft moeite met ploegen als FC Utrecht’

Toen Ajax in die periode van FC Utrecht verloor, werd er gesproken over een incident. Gedurende de eerste seizoenshelft bleek dat de nederlaag tegen FC Utrecht geen toeval was. Het elftal van trainer Erik ten Hag liet vaker punten liggen in de Eredivisie. Vaak gebeurde dit tegen ploegen die Ajax zo min mogelijk ruimte gaven en ploegen die Ajax zo min mogelijk aan het voetballen lieten komen.

De vraag is: hoe kan Ajax zich wapenen tegen dit soort ploegen? Heeft de club daar wel de spelers voor? ‘Nou, daar hebben ze wel moeite mee’, zegt Van Halst, die opmerkt dat steeds meer clubs doorkrijgen hoe Ajax aangepakt moet worden. ‘Het grote voorbeeld, en dat is wel al van twee jaar terug, is Getafe. Ik houd er niet van, maar het is wel een manier om een goed voetballende ploeg te ontregelen. Dat soort zaken komen met dat venijn van FC Utrecht wel weer naar boven. Ajax moet dan ook honderd procent geconcentreerd zijn en een hoog baltempo hanteren om niet in de duels te komen. Ja, dat is een mooi voetbalpraatje, maar het is wel zo. Ik denk dat je het op 98 procent al moeilijk krijgt.’

‘Zonder de aanwezigheid van het publiek is Ajax de grote favoriet’

Dat er geen publiek aanwezig zal zijn in Utrecht, is volgens Van Halst voor Ajax een voordeel. ‘Ajax is daarom de grote favoriet. Mijn verwachting? 0-3. Utrecht is een goed voetballende ploeg, ze zullen hun kansen krijgen, maar normaal gesproken en met name omdat er geen publiek is, is Ajax gewoon veel beter.’

Mocht Ajax opnieuw punten verliezen tegen FC Utrecht zal er niet direct veel onrust zijn in Amsterdam, zo denkt Van Halst. ‘Dat zal meevallen. Er is een enorme buffer aan vertrouwen en draagvlak opgebouwd. Er is te veel stabiliteit in de directie en rondom het hele sportieve plaatje. Al is het wel zo dat het een soort van crisisgevoel is als Ajax punten verliest.’

‘Als speler ben je in de tweede seizoenshelft onbewust scherper’

En dat gebeurde dit seizoen al vaak genoeg. Waar Ajax vorig seizoen in totaal veertien punten verspeelde, staat de teller dit seizoen al op twaalf verliespunten. Van Halst heeft er echter vertrouwen in dat Ajax in de tweede seizoenshelft constanter voor de dag zal komen. ‘Weet je wat een soort van voordeel is? Als speler weet je: de prijzen komen eraan. Dan word je onbewust toch scherper. In de eerste seizoenshelft zit er onbewust iets in van: in deze periode gaan we de prijzen niet pakken.’

‘De wedstrijd tegen FC Utrecht is toch de aftrap voor de fase waarin het moet gebeuren’, vervolgt de geboren Utrechter. ‘Prijzen, transfers, basisplaatsen staan allemaal op het spel. Als trainer hoef je in deze periode niet veel te doen om je spelers gemotiveerd te krijgen. Het is een psychologisch spelletje en het werkt onbewust toch een beetje mee.’

‘Echt een voordeel dat je nu al tegen FC Utrecht en PSV moet’

Van Halst, die met Ajax in 2002 kampioen werd na een uitstekende tweede seizoenshelft, verwacht dan ook een scherper Ajax na de winterstop. ‘Spelers nemen bij wijze van spreken een toetje minder tijdens het kerstmaal. Je weet ook: met FC Utrecht en PSV als eerste tegenstanders moet ik scherp zijn. Als de scherpte niet ontbreekt, is Ajax de beste ploeg. Het is echt een voordeel dat je nu al tegen FC Utrecht en PSV moet. Als je nu tegen pakweg Cambuur en RKC had gemoeten, heb je als spelers zoiets van: dat gaat wel lukken. Nu staan ze direct op scherp.’

Martínez blinkt uit, Gravenberch moet ‘wakker worden’

Iemand die altijd op scherp staat bij Ajax, is Lisandro Martínez. De Argentijn presteerde in de eerste seizoenshelft constant en de verdediger is dan ook de Ajacied die de meeste indruk maakte op Van Halst. ‘Dat vind ik zo knap. Zijn hele weg, hè. Eerst op het middenveld en nu als centrale verdediger. Met zijn mindere lengte is hij zo slim in de duels. Zijn passing is langzamerhand van het niveau van Blind: strak, slim, met de precieze snelheid en ook vaak tussen de linies. Echt een baken van rust.’

Een speler waar Van Halst in de tweede winterstop meer van verwacht is Ryan Gravenberch. ‘Je merkt dat hij worstelt met zijn status en de verwachtingen. Dat is ook logisch voor een talent, maar het kan niet te lang duren. Hij is in de eerste seizoenshelft minder dominant geweest. Hij moet wel uitkijken, want als de prijzen eraan komen raakt het geduld op. Er staat zo een ander op je plek.’

‘Bij Gravenberch is het echt een kwestie van meer wakker worden. Soms word je wakker als je plots op de bank zit’, zegt Van Halst, die wel veel potentie ziet in de middenvelder. ‘Hij heeft bewezen dat hij onder druk kan presteren. Het is een geweldige speler. Maar “wakker blijven” en aan de verwachtingen voldoen zijn ook vormen van kwaliteiten. Daar ben ik wel nieuwsgierig naar in de tweede seizoenshelft.’

Selectie Ajax is sterk genoeg

Met wedstrijden in de Champions League en de TOTO KNVB Beker wacht Ajax mogelijk een drukke tweede seizoenshelft. Van Halst legt uit dat je sommige wedstrijden lichamelijk op tachtig procent kunt doen. ‘Als je er mentaal maar wel voor honderd procent bij bent’, waarschuwt hij. ‘Ajax heeft ook een dusdanig brede selectie dat je ook andere spelers kunt opstellen. Een Schuurs of Klaassen, die er nu vaak naast staan, kun je prima opstellen in de Eredivisie.’

Met Brian Brobbey haalde Ajax deze wintertransferperiode al een nieuwe spits en volgens Van Halst hoeft er niet per se nog een speler bij. ‘Of Neres moet nog vertrekken. Bergwijn zou in dat geval een prima vervanger zijn. Maar met deze selectie is Ajax verplicht om de titel te pakken.’

Bart Veenstra (Twitter: @Bart_Veenstra | e-mail: b.veenstra@ajaxshowtime.com)