Ajax speelt donderdagavond voor de derde keer in korte tijd op een grasmat onder erbarmelijke toestanden. Na eerdere uitduels op slechte velden tegen Rigas FS in de Europa League en Fortuna Sittard in de Eredivisie wacht donderdagavond in de tussenronde van de Europa League een uitduel met Union Saint-Gilloise in het Koning Boudewijnstadion. Wat zijn de regels vanuit de KNVB en de UEFA omtrent de grasvelden?

Afgelopen zondag speelde Ajax op bezoek bij Fortuna Sittard op een slechte grasmat. De Amsterdammers wisten uiteindelijk te winnen, maar aanvoerder Jordan Henderson liep wel een blessure op dankzij de slechte veldomstandigheden, zo liet trainer Francesco Farioli weten.

Na de wedstrijd bood Ivo Pfennings, de algemeen directeur van Fortuna Sittard, zijn excuses aan bij Ajax-directeur Menno Geelen. 'Ik heb hem gefeliciteerd en mijn excuses aangeboden voor ons veld', zei Pfennings. Hij legde ook uit waarom het veld van Fortuna Sittard in een dramatische toestand verkeert. Hij gaat terug naar het thuisduel met Go Ahead Eagles van 10 januari. 'Het zuiden was bepakt met sneeuw. Wij hadden onze veldverwarming al vanaf 20 december aanstaan. Op de wedstrijddag was het veld sneeuwvrij, maar het vroor nog wel vier graden. Als je dan gaat voetballen, krijg je een drassige toplaag. Voor een veld waren dat dramatische omstandigheden.'

Even later volgde de thuiswedstrijd tegen PEC Zwolle en toen was het veld al niet meer goed bespeelbaar. Voor dat duel had het namelijk anderhalve dag geregend. 'Om negen uur ’s ochtends stond ik op het veld tot mijn enkels in het water. Ik belde competitieleider Jan Bluyssen van de KNVB en vroeg of hij scheidsrechter Pol van Boekel wilde sturen om het veld te keuren.'

'Ondertussen spoelde de drainage het water weg', zei Pfennings ook nog. 'Tijdens de keuring rolde de bal, dus Van Boekel concludeerde: voetballen. Zo is de regel. Ik heb toen bij de KNVB wel al gewaarschuwd dat het veld die avond helemáál de vernieling in getrapt zou kunnen worden. Gisteren heb je de gevolgen kunnen zien… Alle spelers hebben er enorm veel last van gehad.'

Wat zijn de regels vanuit de KNVB?

Pfennings benoemde het al kort even: als de bal rolt, kan er gevoetbald worden. Ajax Showtime deed nog eens navraag bij de KNVB over de staat van de velden. De voetbalbond laat weten dat clubs zelf verantwoordelijk zijn voor het hebben van een bespeelbaar veld. De KNVB helpt clubs daarnaast om goede velden te krijgen en te onderhouden. Sinds het seizoen 2022/23 kunnen voetbalclubs gebruik maken van het Innovatieplatform Gras. Op deze plek komen kennis en kunde op het gebied van de kwaliteit van speelvelden samen.

'Het platform is opgezet vanuit de doelstellingen voor gelijke speelvelden in het betaald voetbal en het creëren van een eerlijkere competitie. Door betere speelvelden verhoogt het spelplezier, de fanbeleving en wordt de sportveiligheid vergroot', schreef de bond eerder.

Tekst gaat verder onder de foto.

Inmiddels is veel veranderd. Zo mogen clubs in de Eredivisie niet meer op kunstgras spelen zodat clubs op gelijke speelvelden spelen. Daarnaast vindt er - sinds het seizoen 2018/19 - drie keer per jaar een keuring plaats door een onafhankelijke instantie. Het veld van Fortuna werd dit seizoen dus twee keer gekeurd. In oktober was er nog niets aan de hand, waarna de tweede keuring - ondanks een lagere score - nog wel ruimschoots werd overleefd.

De KNVB beseft dat sommige velden door weersomstandigheden kwalitatief minder zijn dan andere velden. Maar om een veld af te keuren, moet er veel meer aan de hand zijn. Wanneer wordt een veld dan wel afgekeurd? Dat kan als er een pak sneeuw op ligt, (delen van) het veld bevroren is of wanneer er plassen water op het veld liggen, waardoor de bal niet rolt.

Op sociale media en in de landelijke media klonk vervolgens veel kritiek op het veld van Fortuna Sittard. Men vroeg zich af hoe het kon dat het duel gespeeld kon worden. De KNVB: 'Wat betreft de kritiek: we doen er veel aan om te zorgen dat velden er in Nederland goed bij liggen, maar helemaal in deze tijd van het jaar met de huidige weersomstandigheden voorkom je haast niet dat er velden zijn die niet helemaal top zijn. Over blessuregevaar en competitievervalsing heb ik in ieder geval niets gehoord.'

Hoe zijn de regels bij de UEFA?

Dan naar de Europa League. Ajax speelde laatst een uitduel met Rigas FS in Letland en ook daar was het veld niet goed. Meerdere keren gleden spelers uit omdat het veld te glad was. Het kwam het spel van Ajax niet ten goede en dus kun je simpel gezegd stellen dat de tegenstander daarvan kon profiteren.

Donderdagavond speelt Ajax tegen Union Saint-Gilloise. De club mag zijn thuiswedstrijden niet in het eigen (te kleine) stadion spelen. Voor Europese duels wijkt men uit naar het Koning Boudewijnstadion, waar normaal gesproken ook de nationale ploeg van België zijn thuisduels speelt. Het veld ligt er op dit moment echter zo slecht bij dat je je hond er niet eens op uit durft te laten.

Tekst gaat verder onder de foto.

Eerder deze week deed de UEFA nog een verzoek bij Union Saint-Gilloise om een andere speellocatie op te zoeken. Nadat de grote plassen van het velden werden geblazen met warmteblazers, werd het veld door de Europese voetbalbond alsnog goedgekeurd. Hoe kan dat? Wat zijn de regels in de Europese toernooien?

Navraag bij de UEFA levert ons een verwijzing op naar de regelgeving in het Europese voetbal. Te lezen valt (artikel 26) dat de UEFA op elk moment in het seizoen een club kan verzoeken om een andere speellocatie te vinden. Dit kan meerdere oorzaken - waaronder een slechte grasmat - hebben. Als een club geen acceptabele alternatieve speellocatie kan vinden, dan kan het zijn dat de UEFA zelf een andere speellocatie zal aanwijzen. De kosten blijven altijd voor de thuisclub.

Daarnaast is het zo dat een club bij twijfel de UEFA onmiddellijk op de hoogte moet stellen of een duel wel kan doorgaan. Als de UEFA zo'n melding ontvangt, of zelf al twijfels heeft, kan de Europese bond bepalen of een duel wel of niet gespeeld kan worden. Uiteindelijk beslist een scheidsrechter of een wedstrijd - die al begonnen is - mag worden gestaakt. Dit doet hij uiteraard wel in overleg met andere betrokkenen van de UEFA.

Thuisclub is verantwoordelijk voor een goed veld

In artikel 34 valt te lezen dat de thuisclub verantwoordelijk is voor een veld in de best mogelijke staat. De UEFA schrijft dat als de weersomstandigheden dit vereisen er faciliteiten als veldverwarming verstrekt moeten worden, zodat het speelveld op de wedstrijddag in een geschikte staat is. Het ding is: het Koning Boudewijnstadion heeft geen veldverwarming.

Tekst gaat verder onder onderstaande video.

Ziggo Sport deed zelf een veldinspectie.

De UEFA of een derde partij die door de UEFA gemachtigd is, kan op elk moment voor en tijdens de UEFA-competitie veldinspecties uitvoeren om te controleren of het veld in een geschikte staat is om wedstrijden te spelen. Eventuele kosten om een veld te herstellen zijn voor de desbetreffende club. Clubs worden ook verzocht om te allen tijde mee te werken aan dergelijke inspecties.

Enkele overige regels op een rij:

• Het gras mag niet langer dan 30 millimeter zijn, waarbij het gras over het gehele veld dezelfde hoogte moet hebben.
• Het vervangen van een grasmat of een deel van de grasmat, moet doorgegeven worden aan de UEFA.
• Clubs mogen niet tijdens het seizoen het veld wijzigen van natuurgras naar kunstgras of andersom.
• Velden moeten gelijkmatig worden besproeid en niet alleen op bepaalde plekken. Een uur voor de aftrap mag een veld niet meer besproeid worden, al zijn er uitzonderingen: Tussen 10 en 5 minuten voor de aftrap en/of maximaal vijf minuten tijdens de rust.

Net als bij de KNVB zal ook bij de UEFA gelden dat een veld wordt afgekeurd op het moment dat de bal niet kan rollen. Het neemt echter niet weg dat het veld er in het Koning Boudewijnstadion niet bij ligt als een biljartlaken en dat het veld voor Europa League-begrippen - het op een na hoogste Europese niveau - dramatisch is.

Berghuis en Farioli over grasmat in Brussel

Steven Berghuis omschrijft het veld in het Koning Boudewijnstadion als 'weinig gras'. Hij baalt van de situatie. 'Je bent natuurlijk een liefhebber. Dan zit je dinsdag een aantal wedstrijden te bekijken en dat ziet er heel anders uit. Maar we zijn nu hier en er moet een goed resultaat mee naar Amsterdam genomen worden.'

Trainer Francesco Farioli vreest voor meer blessures in zijn selectie. 'Mijn enige zorg is de fitheid van de spelers. We hebben al een prijs betaald voor afgelopen zondag, met de blessure van Jordan Henderson. Ook Branco (van den Boomen, red.) heeft last na de wedstrijd in Riga. Met al het werk dat we erin hebben gestoken, is het zonde dat we onze spelers op dit veld moeten gooien.'

Bart Veenstra (Twitter: @Bart_Veenstra | e-mail: b.veenstra@ajaxshowtime.com)