In de serie Preseason (PS) observeert Ajax Showtime de oefenwedstrijden die Ajax gedurende de voorbereiding op het seizoen 2019/2020 afwerkt. Niet altijd zullen deze duels representatief zijn voor het verdere verloop van het seizoen, maar als vanzelfsprekend zullen er Ajacieden zijn die in positieve en negatieve zin zullen opvallen. In deel 5 wordt de totale voorbereiding geanalyseerd.

In hoog tempo werkt Ajax vanaf eind juni onder de Nederlandse zon en in de Oostenrijkse bergen toe naar de officiële start van het seizoen. Met de strijd om de Johan Cruijff Schaal tegen PSV en de derde voorronde van de Champions League tegen PAOK op korte termijn op de agenda, is het interessant om te zien wat er gedurende deze voorbereiding naar voren is gekomen. Ajax Showtime zet de belangrijkste zaken op een rij.

Ten Hag houdt speelwijze intact

Zowel Erik ten Hag als assistent-trainer Alfred Schreuder geven na afloop van vorig seizoen aan dat het goed mogelijk zou kunnen zijn dat Ajax de spelwijze van vorig seizoen zal moeten aanpassen. Afgelopen jaargang smeedden Ten Hag en Schreuder een systeem waarin elke Ajacied optimaal kan renderen, maar door het vertrek van sterkhouders als aanvoerder Matthijs de Ligt en spelmaker Frenkie de Jong, spreekt Ten Hag voorafgaand aan de seizoensvoorbereiding uit dat het hem logisch lijkt dat hij zal moeten gaan sleutelen aan deze succesvolle speelwijze.

In de praktijk blijkt dat gesleutel na een wekenlange voorbereiding wel mee te vallen. Ajax gaat door op de vorig seizoen ingeslagen weg en Ten Hag lijkt het succesvolle systeem alleen met een aantal andere spelers in te willen gaan vullen. ‘We hebben toch een bepaald fundament gelegd in de speelwijze. Dat is natuurlijk weer een kwestie van opfrissen, maar ook weer verder bouwen’, zegt de oefenmeester daarover tegen Ajax TV.

In de oefenduels met de amateurs van Quick’20 (2-11 winst) en de profs van Aalborg (1-1), Anderlecht (5-2 winst), Istanbul Başakşehir (2-1 winst), Watford (2-1 winst), OFI Kreta (6-2 winst) en Panathinaikos (1-2 verlies), komt Ajax voor de dag in de inmiddels vertrouwde 4-2-3-1-formatie. Gedurende de voorbereiding verschillen de spelers die invulling geven aan dit systeem, maar de accenten en uitgangspunten worden iedere wedstrijd wel duidelijk. Alle keepers, ook de nieuwe doelman Kjell Scherpen en de niet nieuwe maar wel onbekende Bruno Varela, tonen de intentie om van achteruit op te bouwen. Meestal doen zij dit door één van de centrumverdedigers in te spelen, maar Ajax maakt ook nog steeds gebruik van het laten uitzakken van één van de twee controlerende middenvelders. Hierdoor wordt het voor tegenstanders moeilijk om de Amsterdammers hoog onder druk te zetten, omdat Ajax meer spelers heeft om een aanval op te zetten (en de opponent dus meer opties heeft die het moet verdedigen).

Een ander kenmerkend element uit het Ajax-voetbal onder Ten Hag - de zwervende flankspelers - blijkt ook meegenomen uit afgelopen seizoen. De buitenspelers trekken allemaal veel naar binnen, zoals Hakim Ziyech, Dusan Tadic en in iets mindere mate David Neres dat afgelopen seizoen deden, om zo in de as van het veld aanspeelbaar te worden. In de ruimte die de aanvallers hiermee aan de zijkanten van het veld creëren, wordt gretig ingedoken door de aanvallend ingestelde backs van Ajax. Ten Hag houdt van combinatiespel door de as, omdat dit simpelweg de snelste weg naar het doel is. In grote fases van wedstrijden lukt het Ajax al aardig om middels dit spel tot kansen te komen. Ook bouwen de Amsterdammers zoals gezegd vaak met behulp van de uitzakkende middenvelder op. Beide kenmerkende elementen lijken er dus al vroeg in het seizoen ingeslepen bij het nieuwe Ajax.

Wat betreft het veldspel zijn de eerste voortekenen richting de Johan Cruijff Schaal en de voorronden van de Champions League dus positief. Ajax heeft in de voorbereiding kunnen bouwen aan het gewenste systeem en daarin ook grote stappen gezet. De door Ten Hag gewenste patronen werden in alle duels zichtbaar. Opvallend is wel dat het Ajax geen enkele keer lukt om negentig minuten lang de bovenliggende partij te zijn. De oefenduels kennen mede door de wisselende samenstellingen en de nog niet volledige fitte Ajacieden vaak meerdere gezichten. In verdedigend opzicht is Ajax bijvoorbeeld in de omschakeling regelmatig kwetsbaar, terwijl het ook tegen zwakke broeders als Quick’20 en OFI Kreta met een aantal van twee relatief veel tegendoelpunten incasseert. De kans is echter groot dat deze zwakte bij de officiële aanvang van het seizoen verdwijnt. De spelers zijn dan fitter en vorig jaar toonde Ajax al in de eerste wedstrijd tegen Sturm Graz aan dat het thuis kan geven op de momenten dat het ertoe doet en er echt iets op het spel staat.

Promes en Marin moeten acclimatiseren 

Tegenover het vertrek van De Ligt en De Jong, staat ook de komst van enkele nieuwelingen. Ajax versterkt zich al in een vroeg stadium met Razvan Marin, terwijl Lisandro Martínez en de talenten Kik Pierie en Kjell Scherpen niet veel later volgen. Tijdens de voorbereiding worden ook internationals Quincy Promes en Edson Álvarez vastgelegd, waarmee directeur voetbalzaken Marc Overmars aantoont zijn zaken goed op orde te hebben. Van al deze nieuwelingen maakt Martínez in de korte tijd die hij dankzij zijn lichte enkelblessure speelt de beste indruk. De Argentijn is voetballend erg sterk, heeft een goed overzicht en uitstekende basistechniek. Verdedigend brengt hij een vergelijkbaar gif als dat Ajax-supporters van Martínez’ landgenoot Nico Tagliafico gewend zijn. Zowel op de linksbackpositie als als centrale verdediger toont Martínez zich een echte versterking voor Ajax.

Promes en Marin lijken daarentegen meer aanpassingstijd nodig te hebben. De eerstgenoemde is met zijn specifieke kwaliteiten als snelheid, doelgerichtheid en technisch begaafdheid zonder meer een versterking voor Ajax, maar lijkt nog wat zoekende in het systeem dat de Amsterdammers spelen. Hierin is Promes namelijk geen klassieke buitenspeler en hoewel hij in het verleden ook heeft aangetoond goed te kunnen renderen in de as van het veld, komt dat er in zijn eerste duels als Ajacied nog niet helemaal uit. Ook Marin lijkt zijn draai nog te moeten vinden. De Roemeense middenvelder is van nature aanvallend ingesteld, maar wordt door Ten Hag tot dusver gebruikt als controlerende middenvelder in het blok van twee. Met zijn traptechniek en spelinzicht lijkt die rol geschikt voor Marin, maar de ex-speler van Standard Luik blijkt vooralsnog moeite te hebben met het hoge tempo waarop Ajax voetbalt. Ten Hag is echter lovend over hem en stelt dat Marin zich snel zal gaan aanpassen. ‘Hij laat direct zien waarom wij hem hebben gehaald. Natuurlijk heeft hij aanpassingstijd nodig, want het Ajax-systeem vraagt van iedere speler een bepaalde aanpassingstijd. Maar je ziet dat hij de kwaliteiten heeft om dat (zich aan te passen, red.) te doen. Ik heb hoge verwachtingen van hem.’

Dest geeft visitekaartje af

Iemand van wie Ten Hag ook hoge verwachtingen heeft, is Sergiño Dest. De rechtsback, die de laatste wedstrijden van de voorbereiding zijn kans pakt als linksachter, maakt grote indruk in deze voorbereiding. Dest valt op door zijn felle manier van verdedigen, terwijl hij in aanvallend opzicht een typische Ajax-back blijkt. De Amerikaans jeugdinternational is technisch sterk, heeft een goede voorzet in huis en is in staat om de hele wedstrijd langs de lijn te denderen. De 18-jarige verdediger ging Rasmus Kristensen voorbij in de pikorde en zag de Deen vervolgens vertrekken. Met Noussair Mazraoui, die ook op het middenveld uit de voeten kan, en Joël Veltman, heeft hij daarom nog maar twee concurrenten voor zich op zijn favoriete positie. Een doorbraak lijkt dit seizoen dan ook in de maak.

Ook Noa Lang klopt op de deur van Ajax 1. De middenvelder annex aanvaller speelde afgelopen seizoen al een bescheiden rol in het eerste elftal, maar lijkt dit seizoen aanspraak te maken op meer speeltijd. Lang is creatief, technisch vaardig en net als bijvoorbeeld Ziyech in staat om vanuit het niets een kans te creëren.

Aan de andere kant van het veld gooide Perr Schuurs voor het eerst sinds zijn komst naar Ajax het schroom van zich af en ging hij de zwak spelende Lisandro Magallán in de hiërarchie voorbij. Tel daarbij de gehele voorbereiding goed spelende Ryan Gravenberch en talenten als Lassina Traoré, Victor Jensen, Quinten en Jurriën Timber op en het staat vast dat er dit seizoen opnieuw een aantal groeibriljanten zullen gaan doorbreken in de hoofdstad. Ten Hag verbaast dat allerminst. ‘Verrassend niet echt, maar wel laten een aantal spelers zien dat ze wat kunnen betekenen voor Ajax, dat ze kunnen doorbreken. Dan is het aan henzelf om dat te realiseren. Ze moeten de kans verdienen en dan moeten ze die grijpen.’

Beoogde basisopstelling krijgt vorm

Waar Ajax pas richting het einde van de voorbereiding met een vastere samenstelling gaat spelen, kan Ten Hag nog in geen enkel duel een beroep doen op zijn volledige selectie. Internationals als André Onana, Hakim Ziyech, Nico Tagliafico en Noussair Mazraoui stromen pas deze week in, terwijl ook andere internationals als Daley Blind, Donny van de Beek, Dusan Tadic, Lasse Schöne en Kasper Dolberg pas later in de voorbereiding hun opwachting maakten. Door de afwezigheid van deze spelers, krijgen anderen in de oefenduels veelvuldig hun kans. Enkelen van hen grijpen deze ook, zoals bijvoorbeeld de eerder genoemde Dest en Schuurs. Richting het duel om de Johan Cruijff Schaal en de derde voorronde van de Champions League tegen PAOK zal Ten Hag dan ook al een goed idee hebben van de spelers op wie hij in deze cruciale eerste fase van het seizoen een beroep zal gaan doen.

Onder de lat is Onana, afhankelijk van hoe hij er fysiek gezien voorstaat, een absolute zekerheid. Op de rechtsbackpositie heeft Mazraoui serieuze concurrentie gekregen van Dest, maar voorlopig lijkt de laatstgenoemde zich te moeten richten op de linksachterpositie. Aangezien Mazraoui pas net terug is, zal de ervaren Veltman voorlopig de rechtsbackpositie bekleden. In het centrum van de verdediging kan Ten Hag vervolgens meerdere kanten op. Met het aantrekken van Álvarez heeft Ajax er een goede verdediger bij, maar de kans dat hij na het spelen van de Gold Cup met Mexico op korte termijn (lees: tegen PSV) zijn opwachting gaat maken, is klein. De met veel vertrouwen spelende Schuurs zal de vacature van rechtercentrumverdediger dan ook, in ieder geval voorlopig, invullen.

Wie Schuurs in het centrum naast zich terug zal vinden, valt nog te bezien. Blind, tegen Panathinaikos de aanvoerder van Ajax en normaliter de linker centrale verdediger, is namelijk een goede optie om als controlerende middenvelder te positioneren. Op het blok met de dubbel 6 vallen Carel Eiting en Marin tot dusver, voornamelijk bij balbezit tegenstander, tegen, waardoor Ten Hag tegen Panathinaikos al ingreep door Eiting te wisselen, Blind naar het middenveld door te schuiven en Martínez centraal achterin te posteren. De kans dat Ajax op die manier aan het officiële seizoen gaat beginnen, is afgaande op het duel tegen Panathinaikos behoorlijk groot. In dat geval zal Dest als linksachter functioneren, aangezien Tagliafico pas net terug is van vakantie en de andere optie, Martínez, dan dus in het centrum zal worden gebruikt.

Marin lijkt er ondanks zijn mindere oefenwedstrijden goed op te staan bij Ten Hag en zal waarschijnlijk dus samen met Blind een blok op het middenveld gaan vormen. De Roemeen lijkt Schöne in de pikorde voorlopig voorbij en is op korte termijn dan ook ogenschijnlijk zeker van zijn plek. Dit geldt als vanzelfsprekend ook voor Van de Beek als aanvallend middenvelder. De 22-jarige speelde een sterke voorbereiding en vormt de ideale verbinding tussen het middenveld en de aanval. In die aanval weet Dolberg nog niet te overtuigen, terwijl de Deen toch telkens de voorkeur kreeg boven de goed presterende routinier Klaas-Jan Huntelaar. Natuurlijk is ook Tadic een goede optie als spits, maar gedurende deze voorbereiding speelde de Serviër veelal vanaf de rechterkant. Promes deed dat vanaf links. Als Ziyech en Neres straks weer helemaal fit zijn, heeft Ten Hag voorin dan ook te maken met een ongekend luxeprobleem. Wanneer er niemand vertrekt en iedereen fit wordt/blijft, zouden Dolberg en Promes echter weleens de kinderen van de rekening te kunnen worden.

Thijs Zwagerman (Twitter: @ThijsZwagerman | e-mail: redactieas@live.nl)

Lees meer 'Preseason':
Deel 1: Backs Martínez en Dest imponeren
Deel 2: Regisseur Eiting drukt stempel bij rentree
Deel 3: Schuurs dient zich steeds meer aan
Deel 4: Vraagtekens na slechte Griekse generale

Combineer jouw alledaagse leven met het supporten van Ajax: ga nu naar de officiële shop van Ajax en bekijk de casual kledingcollectie voor jong en oud.