Ajacieden en het verlangen naar helden van vroeger: het gaat vaak samen, vooral in tijden van crisis. Ook nu Ajax het moeilijk heeft, verlangt men weer terug naar oude, betere tijden. Zo werd Erik ten Hag direct genoemd als mogelijke opvolger van de ontslagen trainer John Heitinga, terwijl menigeen ook hoopte op een terugkeer van Marc Overmars als opvolger van de vertrekkende technisch directeur Alex Kroes.

Het zijn slechts twee voorbeelden, want supporters van Ajax zien helden van weleer graag terugkeren bij hun club. Soms gebeurt het ook, zoals in recente gevallen van onder meer Daley Blind, Davy Klaassen of Kasper Dolberg. Ook is er vaak het verlangen naar spelers van eerder. Zo zijn er supporters die in de afgelopen transferperiode hoopten op een terugkeer van spelers als Hakim Ziyech, Nicólas Tagliafico, Donny van de Beek of Joël Veltman.

Ad Vingerhoets, meritus hoogleraar emoties en welbevinden aan de Universiteit Tilburg, vertelt erover tegenover de NOS. Hij spreekt over een terugverlangen naar vroeger. 'Omdat toen alles beter was of dat soort sentimenten. Dat soort gevoelens hangt meer samen met conservatisme, niet openstaan voor veranderingen en vernieuwingen.'

Zoekt de fervente Ajax-supporter wanhopig naar pogingen om een oplossing te vinden?

'Het gaat hier om omgaan met een - voor de fervente supporter - stresssituatie, waarbij men wanhopig zoekt naar pogingen om een oplossing te vinden', vervolgt de hoogleraar. 'Niet onlogisch om het verleden daarin te betrekken, maar dat biedt geen garantie voor de toekomst.'

Tekst gaat verder onder de foto.

Ten Hag en Overmars hebben inmiddels afgezien van een terugkeer bij Ajax. Vingerhoets geeft aan dat het voor een mens niet raar is om terug te vallen op het verleden. 'Want vaak kun je op basis daarvan wel leren en proberen bepaalde zaken te vermijden of iets te optimaliseren. Maar dat werkt veel beter op individueel niveau dan op groepsniveau, omdat je dan ook te maken hebt met de complexe groepsdynamiek.'

Kijkt men bij Ajax door roze brillenglazen?

De NOS stelt dat de roze brillenglazen waardoor wordt teruggekeken ook het een en ander verbloemen. 'Overmars werd niet voor niets weggestuurd vanwege grensoverschrijdend gedrag. Slachtoffers van toen zijn nu nog steeds werkzaam bij Ajax. En Ten Hag slaagde er bij Manchester United en Bayer Leverkusen, waar hij al na twee competitiewedstrijden werd ontslagen, niet in zijn Ajax-successen te herhalen', schrijft de publieke omroep.

Anouk Smeekes, hoofddocent Interdisciplinaire sociale wetenschap aan de Universiteit Utrecht, vertelt dat het bij nostalgie gaat om een verlangen naar de positieve aspecten van het verleden. 'Nostalgie gaat daarmee over het bekijken van het verleden door een roze bril; de mooie dingen worden eruit gepikt, daar verlangt men naar terug, de minder mooie kanten worden onder het tapijt geschoven.'

'Als iemand nostalgisch over het verleden van een land of voetbalclub spreekt, is het altijd goed om jezelf af te vragen of dit wel het hele plaatje is', vervolgt Smeekes haar verhaal. 'Worden de positieve dingen niet te veel opgehemeld? Waren er in het verleden niet ook dingen die minder goed gingen?'

De NOS stelt tot slot: de vraag stellen, is hem beantwoorden. 'Maar in tijden van crisis is nuance het eerste dat verdwijnt.'