Marijn Beuker beoordeelt de talenten die de jeugdopleiding van Ajax rijk is aan de hand van verschillende factoren die onder de noemer data vallen. De spelers krijgen een score aan de hand van verschillende parameters en vanuit de club, maar ook daarbuiten, is er kritiek op de wijze van beoordelen van de talenten door de bestuurder, zo weet NRC.

'NRC kreeg inzage in de vertrouwelijke formule van Beuker. Het is een complex bouwwerk met tal van paramaters', zo is te lezen. 'Belangrijk is het potentiecijfer, dat is opgebouwd uit scores op vier factoren. "Fysiek", op basis van testresultaten zoals snelheid, kracht en explosiviteit. "Cognitief", de breintesten van BrainsFirst. "Voetbal", over spelintelligentie en functionele techniek. En "attitude", voor eigenschappen als mentaliteit en passie – grit dus.'

'Die laatste twee zijn subjectiever', vertelt Beuker. Het oog van de meester weegt daarbij het zwaarst. NRC schrijft: 'Het cijfer komt tot stand door een discussie tussen specialisten en trainers, niet door vragenlijsten. Tweede pijler is het prestatiecijfer. Daarin is de huidige sportieve bijdrage, deels in data gevangen, leidend.'

Daarbij blijft het niet voor wat betreft de gecompliceerde manier van het beoordelen van de Ajax-talenten. 'De scores op de twee hoofdfacetten – potentie en prestatie – worden gecorrigeerd voor de biologische leeftijd, dus waar jeugdspelers fysiek staan ten opzichte van leeftijdsgenoten. Dat moet het eerlijker maken voor laatrijpe kinderen, die anders worden benadeeld. Onderaan de streep rolt uit deze formule een getal: de "sportieve waarde", op een schaal van 0 tot 100. Hoe jonger, hoe zwaarder potentie meeweegt. Hoe ouder, hoe groter de factor prestatie.'

'Gouden' Ajax-talenten

Wanneer de sportieve waarde van een jeugdspeler 80 of hoger is, krijgt het talent een gouden label. 'Als iemand op al die verschillende facetten goed presteert, dan weten we dat dat een interessante speler is', zegt Beuker daarover. 'Dan gaat hij in ieder geval niet weg.' Daarbij komt: de zogenoemde high-potentials krijgen meer aandacht van Ajax. Dat gebeurt onder meer door het ontwikkelen van aanvullende trainingsprogramma's voor de grootste talenten.

'Scoor je onder de 50, dan krijg je een rode kleur', schrijft NRC verder. 'Dit hoeft volgens Beuker niet per se te betekenen dat een jeugdspeler weg moet – maar het helpt niet. Waar zijn model bij AZ slechts adviserend was, heeft het bij Ajax een veel centralere plek door de machtige positie van Beuker.'

Dat Beuker het talent van de jeugdspelers overzichtelijk probeert weer te geven, is in beginsel te prijzen. 'Te vaak was het persoonlijke oordeel van een trainer doorslaggevend en ontbrak een zorgvuldige onderbouwing om een speler van de opleiding te sturen', schrijft men immers. 'Minder nattevingerwerk, meer keuzes op basis van statistieken, daar pleiten de specialisten binnen de club al jaren voor.'

Tekst gaat verder onder de foto.

Het betekent echter niet direct dat de manier van Beuker dé manier is. 'Toch zijn de bezwaren talrijk', zo wordt immers geschreven. 'Hoe hard een kind van negen sprint, zegt volgens specialisten weinig over hoe snel hij als achttienjarige zal zijn. Een ander bezwaar is de manier waarop Beuker in zijn formule de biologische leeftijd van spelers inschat – via gewicht en lengte (staand én zittend). Die methode, Mirwald genaamd, is volgens kenners verouderd.'

'Het onderzoek is volledig gebaseerd op witte westerlingen, terwijl inmiddels duidelijk is dat kinderen met een donkerder huidskleur een andere groeicurve volgen. Beuker zegt dat hij die kritiek deelt: hij wil op zoek naar een moderner meetmodel. Nu bestaat het risico dat de beoordeling van spelers met een andere achtergrond minder nauwkeurig is.'

Beuker wil niet stilzitten en met vooruitstrevende zaken aan de gang, zoveel wordt wel duidelijk. Zo vormen de hersenfuncties ook een belangrijke 'maatstaf' in zijn manier van werken. 'Net als bij AZ en Queen’s Park haalt hij daar BrainsFirst voor binnen. Dat is een opvallende stap, omdat Ajax vóór zijn komst al onderzoek heeft gedaan naar de methode van dit bedrijf. Toen is besloten niet verder te gaan, volgens betrokkenen bij het onderzoek bestonden er twijfels over het nut en de validatie van de breintesten bij jeugdspelers.'

Ajax ziet specialisten vertrekken

Tot slot is er Soccerlab, een 'softwareprogramma' dat cruciaal is voor Beuker om zijn methode toepasbaar te maken, maar ook hier is onvrede over. 'Bij AZ en Queen’s Park werkte hij er ook mee. Bij Ajax levert de invoer spanningen op, vooral bij de medisch specialisten. Zij werkten met een programma waar alleen artsen en fysio’s in mogen. Maar Beuker wil de medische dossiers van spelers in Soccerlab. Dit zorgt voor argwaan, want het vermoeden bestaat dat hij daar zelf bij kan.'

Mensen die tegen Beuker en zijn visie ingaan, hebben het gevoel genegeerd te worden. Men voelt dat de directeur voetbal onaantastbaar is vanwege de dekking van Louis van Gaal. 'Tegengas geven betekent exit', aldus een ervaren medewerker binnen de club. 'Dat geeft een heel onveilig gevoel.' De genoemde medewerker is niet de enige met die perceptie, want zeven andere medewerkers vertellen NRC hetzelfde.

Kortom: de manier van werken van Beuker levert wrijving op. Het leidde er mede toe dat er al acht hoogopgeleide specialisten zijn vertrokken, met name in de afdeling football analytics. 'Maar ook op prominente plekken in de medische en fysieke hoek. Sommige vertrekkers hebben een harde aanvaring met Beuker, anderen gaan de confrontatie uit de weg en zoeken een nieuwe baan.'

Tekst gaat verder onder de foto.

Daarnaast zetten zes mensen de stap naar een externe vertrouwenspersoon van Ajax. 'Zij krijgen niet het idee dat er iets is gebeurd met hun klachten.' Beuker werd gevraagd naar het grote aantal vertrekkende werknemers. 'Het zijn er niet zo heel erg veel, moet ik zeggen', vertelt de bestuurder, die achter zijn visie staat. 'Er is geen volledig wetenschappelijk verklaarbaar model waardoor je kan zeggen: dit is de beste weg. De beste weg is om één visie te hebben, één programma.'