Ajax speelt dinsdagavond zijn vijfde Champions Leagueduel van het seizoen. Benfica is dan de tegenstander in de Johan Cruijff ArenA. Beide ploegen staan puntloos onderaan op de ranglijst van het miljardenbal en hopen nog een aantal plaatsen te kunnen stijgen. Ajax Showtime analyseert de ploeg van José Mourinho, die individueel nog altijd veel kwaliteit herbergt, maar geregeld kinderlijk eenvoudig geklopt wordt.

Mourinho heeft met Sudakov ideale joker tot zijn beschikking

Mourinho heeft na zijn ontslag bij Fenerbahce snel een nieuwe baan gevonden in Lissabon. De Portugese succestrainer is de opvolger van de ontslagen Bruno Lage, die tijdens de 2-3 thuisnederlaag tegen FK Qarabag nog op de bank zat. Mourinho laat zijn team spelen vanuit een 4-2-3-1-formatie, met een hoofdrol voor Georgiy Sudakov.

De Oekraïner is van oorsprong een nummer tien, maar speelt geregeld vanaf links. Hij is sterk in de passing, zo blijkt onder meer uit onderstaande situatie. Tegen Bayer Leverkusen is namelijk niet Sudakov, maar Leandro Barreiro de tien van dienst achter spits Vangelis Pavlidis.

Sudakov speelt vanaf de linkerkant en legt de bal met ogenschijnlijk groot gemak over de Duitse defensie heen in de richting van de diepgaande Barreiro. De Luxemburger weet deze kans net niet te verzilveren.

In de laatste thuiswedstrijd tegen Casa Pia (2-2) bekleedt Sudakov wel zijn favoriete positie. Daarbij valt op dat hij ook zonder bal van grote waarde is als Pavlidis gezocht wordt vanaf de rechterkant. Sudakov weet dan al dat hij moet bijsluiten in het zestienmetergebied.

Pavlidis wint in twee instanties het kopduel met zijn directe tegenstander en bereikt de aangesloten Sudakov. De aanvallende middenvelder kent vervolgens geen twijfel en haalt succesvol uit: 1-0.

Het is de vraag wie bij Ajax dinsdag de directe bewaker van Sudakov wordt. Fred Grim kan ervoor kiezen om hem te laten bewaken door iemand die de Benfica-spelmaker de gehele wedstrijd volgt, maar neemt daarmee het risico dat de defensie van Ajax uit elkaar getrokken wordt. Een andere optie is om Sudakov positioneel over te geven, al vereist dat veel communicatie; iets waar Ajax de laatste tijd niet in uitblinkt.

Youri Regeer is de afgelopen weken de speler die de meest aanvallende middenvelder van de tegenstander moet verdedigen. Verder kan Grim weer beschikken over Lucas Rosa, die vooralsnog betrouwbaarder is gebleken in de één-tegen-één dan Anton Gaaei.

Individuele kwaliteit Benfica vooral terug te zien in positiewisselingen

Benfica boekte dit seizoen zijn grootste zege tegen laagvlieger Arouca: 5-0. De tweede treffer van deze wedstrijd is een perfect voorbeeld van de aanvallende kwaliteit van Ajax' komende tegenstander, die zich laat kenmerken door positiewisselingen op de flanken. Vanaf rechts wordt de aanval opgezet met een inspeelpass op spits Pavlidis.

Het spel wordt verlegd naar de zijkant, waar zowel de linksbuiten als de linksback hoog op het veld staan. De rechtsback blijft achter. Op het moment dat de bal naar links gaat, kan de back een over- of underlap maken.

Op het moment dat de linksback de bal krijgt, duikt de buitenspeler opeens weer aan de binnenkant op. Bij Arouca is de verwarring dusdanig, dat er een overtreding wordt gemaakt: strafschop.

Net als bij het verdedigen van Sudakov is het de vraag hoe Ajax de positiewisselingen van Benfica gaat opvangen. Tegen Excelsior ging dit grandioos mis in aanloop naar de 0-1 van Noah Naujoks. De vraag is of het team van Grim hier in drie dagen tijd van geleerd heeft.

Benfica zet niet heel hoog druk, maar onderlinge afstanden zijn regelmatig enorm

Mourinho heeft in het verleden bewezen veel tegenstanders af te kunnen troeven door ze te doen geloven dat ze sterker zijn, maar ze juist alleen dominant te laten zijn in ongevaarlijke zones. In die zin is een parallel te zien in de manier waarop Francesco Farioli vorig seizoen de bal regelmatig aan de tegenstander van Ajax liet, terwijl deze vaak niet verder kwam dan de eerste zestig meter van het speelveld.

Benfica heeft er dan ook geen moeite mee dat tegenstanders kunnen opbouwen en vangt ploegen graag lager op het veld op. Het grote voordeel voor Ajax in dit geval is dat er regelmatig wat schort aan de uitvoering bij de Portugese topclub. Zo krijgen tegenstanders vaak veel ruimte tussen de linies en in de diepte. Newcastle United en Bayer Leverkusen wisten hier in de Champions League al optimaal van te profiteren.

Newcastle United wordt in onderstaande situatie door vier middenvelders van Benfica opgevangen in de opbouw, maar daarachter wordt een speler van The Magpies compleet over het hoofd gezien. Eén strakke inspeelpass is genoeg om vijf Benfica-spelers in één keer uit te schakelen.

In het vervolg van de aanval sprint de rechtsbuiten van de Engelsen diep en verschalkt hiermee de linksback van Benfica die enigszins verrast lijkt hoe makkelijk het gaat. Deze situatie weet Benfica ternauwernood te overleven.

Na een half uur spelen volgt eenzelfde situatie. Weer wordt de linksback van Benfica geklopt op snelheid, nadat een Newcastle-middenvelder alle tijd krijgt om een steekbal te geven.

Dit keer is er geen houden aan voor Benfica en wordt de situatie goed uitgespeeld door Newcastle United: 1-0. In de huidige Ajax-selectie is Raúl Moro de buitenspeler die voor de meeste diepgang zonder bal kan scoren én de explosiviteit bezit om tegenstanders achter zich te laten. Van achteruit lijkt de hoop gevestigd op Youri Baas. Hij is immers de beste opbouwer bij de Nederlands recordkampioen.

De 2-0 is misschien nog schrijnender. In deze situatie countert Newcastle United zich naar een doelpunt, terwijl Benfica meer spelers achter de bal lijkt te hebben op het moment dat de keeper van de tegenstander uitgooit.

De uitworp wordt echter totaal verkeerd ingeschat en de aanvaller van Newcastle United is drie Benfica-spelers tegelijk de baas. Hij kan door richting het doel en schuift de bal binnen.

Ook Bayer Leverkusen krijgt alle ruimte van Benfica om zijn spel te spelen, omdat de zonedekking van de Portugezen niet afdoende is. De keeper kan zomaar een middenvelder inspelen tussen vier tegenstanders.

Vervolgens mag ook de volgende middenvelder zonder enkele weerstand worden aangespeeld tussen de linies.

Aan de linkerkant gaat de buitenspeler diep. Deze wordt met een goede steekpass vrijgezet voor de keeper. Bayer Leverkusen is in drie passes aan de overkant dankzij de slechte veldbezetting van Benfica. Hier ontsnapt de ploeg van Mourinho nog.

In de tweede helft scoort Bayer Leverkusen wel. Deze goal ontstaat weer uit een situatie waarbij een middenvelder zonder moeite kan worden vrijgespeeld tussen de linies.

Vervolgens kan de spits diep worden gestuurd. Deze profiteert met wat geluk van de dramatische veldbezetting van Benfica.

Ajax zal er een zware klus aan krijgen om van de hatelijke nul af te komen in de Champions League. Aanvallend heeft Benfica nog altijd veel kwaliteiten en Mourinho is bij uitstek een coach die kan profiteren van de zwakke plekken van de tegenstander.

Hoewel Benfica een stuk minder tegentreffers heeft gekregen in de Champions League dan Ajax is verklaarbaar waarom ook de Portugezen nog geen punten hebben gepakt in het toernooi. De ploeg van Grim maakt een serieuze kans om te winnen als het lukt om middenvelders tussen de linies vrij te spelen, waar vanuit aanvallers diep kunnen worden gestuurd. Een voorhoede met Moro, Mika Godts en eventueel Kasper Dolberg lijkt hierbij de meest logische keuze.

Brent Tomassen (X: @Brent_Tomassen | E-mail: brent.tomassen@gmail.com)