De centrale verdedigers vertrekken de afgelopen tijd bij bosjes bij Ajax. Joël Veltman kreeg zijn beloofde transfer naar de Premier League, Kik Pierie gaat ervaring opdoen bij FC Twente en dan is daar nog Sven Botman. De jongeling maakte het afgelopen seizoen indruk bij sc Heerenveen en gaat voor een bedrag van minimaal acht miljoen euro plots naar Lille OSC. Reden genoeg om het gesprek aan te gaan met Henk Spaan, de journalist die Botman al vroeg aan het werk zag én bovengemiddeld op de hoogte is van het Franse voetbal.

Botman is twintig jaren jong en viert zijn 21ste verjaardag pas in januari van het volgende jaar. Toch is het al even geleden dat Spaan hem voor het eerst aan het werk zag, zo vertelt hij. ‘Dat was tijdens het Paastoernooi van Ajax, de Future Cup. Hij speelde en besliste in zijn eentje de halve finale en de finale. Op Europees niveau sprong hij opeens boven de rest van zijn teamgenoten uit. Eerder was hij me nog niet zo opgevallen, maar toen het echt om het winnen ging, joeg hij zijn hele ploeg naar voren. Vanaf dat moment ben ik hem gaan volgen. Toen dacht ik: dat wordt waarschijnlijk wel een goede speler.’

Ondanks de door Spaan opgemerkte opmars komt Botman maar zelden voor in het lijstje van de grootste talenten bij Ajax. Niet voor niets zocht hij zijn heil vorig seizoen tijdelijk in Heerenveen. Maar hoe komt dat? ‘Dat is heel moeilijk te verklaren’, aldus Spaan. ‘Ik heb eens een keer een trainer gesproken in Zeist (bij de KNVB, red.) en die vond hem niet goed genoeg. Nog geen halfjaar geleden sprak ik een scout bij Ajax en die zei dat hij niet kan verdedigen met ruimte in zijn rug. Dat is bij Ajax een soort mantra. Ik zou in Europa bijna geen centrale verdediger weten die wel kan spelen met ruimte in zijn rug. Ik zou alleen Raphaël Varane op kunnen noemen. Aanvallers zijn eenvoudigerwijs nu eenmaal sneller dan verdedigers. Wie je ook opnoemt, met diepteballen zijn ze allemaal kwetsbaar.’

Spaan neemt Daley Blind als voorbeeld. De Ajacied kreeg het afgelopen seizoen volop lof voor zijn prestaties, terwijl het ook zijn kracht niet is om met ruimte in zijn rug te spelen. ‘Ik herinner me één van de eerste grote wedstrijden van Daley Blind, jaren geleden. Ik meen dat het de Johan Cruijff Schaal was tegen PSV, toen hij centraal achterin stond bij Ajax. Toen werd hij er op een dieptebal uit gelopen, dus Blind kan ook niet verdedigen met ruimte in zijn rug. Hij heeft alleen zó veel andere kwaliteiten en dat geldt voor Botman ook. Zo is Blind erg goed in het positie kiezen en is Botman op zijn beurt meer dan goed in het één-tegen-één-verdedigen.’

'Bij Ajax is het met ruimte in je rug verdedigen een dogma, maar Campos heeft ook naar andere dingen gekeken, zoals het één-tegen-één verdedigen', aldus Spaan over de beoordeling van de kwaliteiten van Botman.

‘Je moet niet dogmatisch naar spelers kijken’, vervolgt de schrijver zijn verhaal ter verdediging van de kwaliteiten van Botman. ‘Je moet kijken naar waar ze goed in zijn. Ajax heeft dat bij Botman blijkbaar niet gedaan. Ze namen hem terug en verhoogden zijn contract, maar ik denk met de bedoeling om hem te verkopen. Zo ging de transfersom omhoog. Hij wilde zelf ook weg, want hij dacht geen echte kans te krijgen achter Daley Blind als linker centrale verdediger.’

Het zal voor Botman een lastige afweging geweest zijn. Voor zijn kans gaan bij de club waar hij zijn jeugdopleiding genoot, of het buitenlandse avontuur aangaan. Dat hij koos voor de laatste optie, vindt Spaan niet onverstandig. ‘Ik vind het geen slecht plan van hem geweest om te verkassen. Ik denk dat hij zich bij Lille veel beter kan ontwikkelen. Ook al omdat hij daar een basisplaats krijgt. Het enige wat zou kunnen gebeuren, is dat Lille er niet in slaagt om Gabriel te verkopen. Ze zijn druk bezig hem te verkopen en in diens plek is Botman gekomen.’

'Hij is gescout door de - in mijn ogen - beste technisch directeur van Europa'

Als vanzelfsprekend betekent dat nog niet dat Botman zomaar even zal slagen in Frankrijk. Het is – na pas één jaar Eredivisie-ervaring – nog maar afwachten of hij daar klaar voor is. Toch denkt Spaan van wel. ‘In ieder geval moet je niet vergeten dat hij is gescout door de – in mijn ogen – beste technisch directeur van Europa: Luís Campos. Hij was assistent van Mourinho bij Real Madrid en toen haalde hij Fabinho als rechtsback. Daar speelde hij één wedstrijd en een jaar later werd Campos technisch directeur bij AS Monaco. Toen heeft hij Fabinho meteen gekocht voor zes miljoen en later verkocht hij hem voor vijftig miljoen. Bernardo Silva kocht hij van Benfica voor vijftien miljoen. Hij is later voor een megabedrag verkocht aan Manchester City. Dan vergeet ik Thomas Lemar nog, die hij bij Caen weghaalde. Hij is voor tientallen miljoenen aan Atlético Madrid verkocht.’

‘Het is een man met een erg succesvol aan- en verkoopbeleid’, vat Spaan zijn verhaal over Campos even later samen, waarna hem ook de verkopen voor miljoenenbedragen van Pépé en Victor Osimhen nog te binnen schieten. ‘Als zo’n man Botman scout, dan zijn de vooruitzichten in ieder geval niet slecht. Hij heeft voor vijf jaar getekend, dat betekent – als het lukt bij Lille – dat over twee jaar het moment daar is om hem te verkopen aan bijvoorbeeld een club uit de Premier League. Ik denk dat dat zijn weg is. Campos koopt immers ook altijd om te verkopen.’

Als kenner van het Franse voetbal heeft Spaan een goed inzicht in wat er voor Botman nodig zal zijn om te slagen in de Ligue 1. ‘In Frankrijk zijn het achterin heel vaak hele grote jongens’, verzekert Spaan. ‘Ik ken er eigenlijk maar één die vrij klein is en dat is Jason Denayer van Lyon. Marquinhos was dat bij Paris Saint-Germain ook, maar hij speelt al bijna een jaar als verdedigende middenvelder. Botman gaat zijn fysiek nodig hebben in Frankrijk. Als hij dan tegenover Kylian Mbappé of Neymar komt te staan, heeft hij alsnog een probleem, maar dat geldt voor iedereen. Als Mbappé diepgaat, dan is er geen houden aan. Voor niemand.’

'Botman stond in de top vier of vijf van Europa in het één-tegen-één verdedigen'

Niet alleen zijn perspectief op speeltijd ziet er rooskleuriger uit bij Lille, ook zijn salaris gaat er flink op vooruit, zo weet Spaan. ‘Onderschat het geld niet, want netto krijgt hij het dubbele van wat hij bij Ajax kreeg. Toch denk ik dat hij vooral kijkt naar zijn ontwikkelingsmogelijkheden. Bij Ajax is het met ruimte in je rug verdedigen een dogma, maar Campos heeft ook naar andere dingen gekeken, zoals het één-tegen-één verdedigen. Botman stond in de top vier of vijf van Europa in het één-tegen-één verdedigen. Dus het afpakken van de bal en intercepties.’

Met zijn transfer naar Lille heeft Botman nu zekerheid en kan hij zich gaan focussen op zijn ontwikkeling. Waar het schip voor hem strandt, kan alleen de tijd leren. ‘Je weet nooit hoe mensen zich ontwikkelen. In mijn ogen heeft hij het bij sc Heerenveen heel erg goed gedaan. Hij maakte ook fouten, maar ik denk dat hij het ook in de ogen van de mensen bij Ajax verrassend goed heeft gedaan. Het wordt voor hem nu kijken of hij nog zo’n sprong kan maken. Het is bijna nog niet te voorspellen of hij het hogere niveau van de Franse competitie aan kan, maar het feit dat Campos daar vertrouwen in heeft, dat zegt wat.’

Jesse ter Haar (Twitter: @jesseterhaar | e-mail: j.terhaar@ajaxshowtime.com)