Een kat in het nauw maakt rare sprongen. Frank de Boer sprak vrijdagmiddag tijdens de persconferentie over een systeem met een nummer tien alsof het nooit anders is geweest. Dat de trainer al seizoenenlang kiest voor controle met 'een zes' zou je in het perspraatje haast zijn vergeten. Wát De Boer allemaal zei over een nummer tien is echter waarheid als een koe. Bovendien heeft Ajax met Lasse Schöne een geweldige tien in de selectie.

De Boer legde het vrijdag allemaal uit alsof het de normaalste zaak van de wereld is dat fans komend seizoen plots weer een echte Jari Litmanen te zien krijgen. Een aanvallende middenvelder die kort in de rug speelt van de spits en regelmatig opduikt in de zestien. Meer bemanning rond het strafschopgebied en daarmee dus meer stootkracht. De wil om in de zestien te komen zou in een systeem met een controleur en een links- en rechtshalf minder zijn. De spelers die dat wel willen opbrengen spelen in de A-jeugd en lijken komend seizoen nog niet te hoeven rekenen op veel speeltijd.

En dus moeten we wennen aan het idee dat Ajax komend seizoen met een tien gaat spelen, zoals De Boer dat in 2011 voor het laatst deed met Christian Eriksen. Misschien kortstondig, maar interessant is het wel om te kijken naar wie die rol het best kan invullen. Davy Klaassen werd namelijk genoemd als een nummer tien, maar gedijt in mijn optiek het beste als box-to-box-speler. Net als Riechedly Bazoer en de nieuwe aankoop Nemanja Gudelj. Het slim tussen de linies lopen, de verfijnde steekbal en een lekker afstandsknal beheerst Schöne het best. De Deen die al jaren wordt weggestopt op de rechtsbuitenpositie, maar zijn hoogtijdagen vierde als één van de beste spelmakers van de Eredivisie.

Als rechtsbuiten deed Schöne het lang goed en was hij beslissend. Maar uiteindelijk was de keuze van De Boer om hem daar neer te zetten vooral gebaseerd op het feit dat de ideale positie op het middenrif er niet was. Schöne als controleur was alleen denkbaar als Ajax echt dominant kon zijn tegen een handbalverdediging. Van de links- en rechtshalf werd door de jaren heen wel wat meer inhoud gevraagd. Klaassen, Thulani Serero en Bazoer moesten tot voor de eigen zestien terug en daarna het vermogen hebben om aan de overkant beslissend te zijn.

Schöne heeft veel, maar zijn tank zou in die situatie snel leeg zijn. Net als bij Lucas Andersen, die niet voor niets als middenvelder goed speelde tegen ploegen die verdedigden, maar verzoop tegen ploegen die in staat waren om te schakelen of zelfs hoog druk te zetten. Andersen is ook een tien, maar (nog) niet zo goed als Schöne. De goedlachse middenvelder kwam in de zomer van 2012 naar Ajax met een flinke rugzak bagage. Bij NEC blonk hij in zijn laatste twee seizoenen uit. Precies, als nummer tien. In 2010/2011 was hij de diepste middenvelder met John Goossens, Bas Sibum en/of good-old Niki Zimling achter zich. Hij speelde in dat seizoen 35 wedstrijden, maakte acht treffers en gaf tien assists. Een seizoen later was hij veertien keer trefzeker en bereidde hij zes keer voor. Mooie cijfers bij een club als NEC, dat in beide seizoenen in de middenmoot eindigde en in die twee seizoenen samen de honderd goals niet eens haalde.

Ajax sloeg toe, maar posteerde hem nooit meer op de positie waar hij het liefst speelt. De Boer stapte namelijk snel af van een nummer tien en sindsdien waren de dagen als middenvelder voor Schöne geteld. Dat hij zich als rechtsbuiten manifesteerde als een beslissende speler is te prijzen, maar Ajax zou nog zoveel meer aan hem hebben als de Deen komend seizoen inderdaad op de positie van Litmanen mag spelen. Schöne heeft het vermogen om buitenspelers aan het werk te zetten, hij kan zelf een doelpunt maken, is sterk in de combinatie en de vele meters die hij normaal gesproken moet maken, kan hij nu steken in aanvallende acties.

De keuze voor Schöne als tien heeft meteen als voordeel dat De Boer komend seizoen nog meer kan inzetten op echte buitenspelers met een actie. Viktor Fischer, Ricardo Kishna, Anwar El Ghazi en ook nog Queensy Menig, Robert Muric en Sheraldo Becker staan te trappelen om wat te doen met de fijne steekballetjes van Schöne. Mocht De Boer willen spelen met een controleur, kies dan vooral voor anderen, maar mocht de coach het plan met een tien verder uitbouwen, dan is Schöne de enige juiste persoon. Achter Arek Milik of misschien wel Rafael van der Vaart kan hij eindelijk de speler zijn die hij bij NEC was. Een speler die Ajax nog veel meer kan geven dan hij tot nu toe gegeven heeft.

Door Bram van der Ploeg (Twitter: @BvdPloegg | e-mail: B.vanderploeg@ajaxshowtime.com)